2011 YÜksek lisans tez özetleri

  
Danışman : Yrd. Doç. Dr. Zerrin Ayvaz Reis

Anabilim Dalı : Enformatik

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Yrd. Doç. Dr. Zerrin Ayvaz Reis

Prof. Dr. Fahrettin Arslan

Doç Dr. Sevinç Gülseçen

Yrd. Doç. Dr. Serap Emir

Doç. Dr. Feza Orhan


Fiziksel Engelliler İçin Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Modeli Önerisi

Günümüzde eğitim tüm dünya tarafından oldukça önemsenen bir olgudur. Engelli eğitimi, eğitim çalışmalarında büyük önem taşıyan ve maalesef henüz başarıya ulaşılamayan bir alandır.

Bu tez çalışmasında engelli eğitimiyle ilgili çalışmalara katkıda bulunmak ve fiziksel engellilerin eğitimine destek olmak için, web tabanlı uzaktan eğitim sistemlerinden yararlanılması fikri üzerinde durulmuştur.

Çalışma kapsamında öncelikle engellilerin eğitim hakları ve olanakları araştırılmıştır. Engelli eğitimiyle ilgili eksikliği ortaya koyan araştırma sonuçları doğrultusunda; web tabanlı uzaktan eğitim, engelliler için alternatif bir eğitim yöntemi olarak görülmüştür. Fiziksel engellilik kapsamında görme, işitme ve bedensel engellilerin web tabanlı uzaktan eğitim sistemleri ve materyallerini kullanmak için gereksinim duyacakları özellikler incelenmiş; gereksinimler saptanmıştır. Elde edilen bilgiler esas alınarak; her engel grubu için bir örnek olması için; web tabanlı uzaktan eğitimle sunulmak üzere, temel bilgisayar eğitimi hazırlanmıştır.

Bu çalışma fiziksel engelliler için hazırlanacak web tabanlı uzaktan eğitim sistemlerinde yer alacak öğretim materyallerinde bulunması gereken özellikleri ortaya koymakta ve bu özellikler kullanılarak oluşturulan bir web tabanlı uzaktan eğitim ortamı ile gerçek bir örnek sunmaktadır.


A Proposal of Web Based Distance Education Model For Physically Disabled People
Today, education is a phenomenon given very high importance across the entire world. Although the education of people with disabilities is being considered important by pedagogy, a successful approach has not been found.

The focus of this thesis is on the utilization of web-based distance education systems both to improve education opportunities for people with physical disabilities and to contribute to studies about the education of disabled people.

Within the scope of this work, firstly the current educational rights and opportunities for people with physical disabilities have been researched. The results of this research have indicated inadequacies in the educational opportunities for people with physical disabilities. In addressing these inadequacies, various education methods have been studied and web-based distance education has been suggested as an alternative educational method. The different requirements of web-based distance education systems and materials have been discussed and determined for each type of physical disability: visual, hearing and orthopedic impairment. Based on the outcomes of this study, exemplars of web-based educational materials for fundamental computer education have been created for each disability group.

This study suggests a guideline and lists the necessary features of web-based education materials for people with physical disabilities. Based on the suggested guideline, the study highlights an example of a real web-based distance learning environment.

Danışman : Doç. Dr. Sevinç GÜLSEÇEN

Anabilim Dalı : Enformatik

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Doç. Dr. Sevinç Gülseçen

Prof. Dr. Müfit Giresunlu

Yrd. Doç. Dr. Zerrin A.Reis

Doç. Dr. Zuhal Tanrıkulu

Yrd. Doç. Dr. Özgür Şimşek

Türkiye’de Bilişim Teknolojileri Alanında Çalışan Kadınların Kariyer Gelişimlerini Etkileyen Faktörlerin Analizi
Dünya çapında yapılan araştırmalar, kadınların, diğer alanlarda olduğu gibi Bilişim Teknolojileri (BT) alanında da işgücüne katılımının, erkeklerin işgücüne katılımına oranla daha az olduğunu ve bu oranın gittikçe de azaldığı sonucunu ortaya koymuştur. Bu sonuçlar, her ülke için bu duruma neden olan faktörlerin analiz edilmesini gerekli hale getirmiştir.

Bu çalışmada Türkiye’de BT alanında çalışan kadınların kariyer gelişimlerini etkileyen kültürel ve sosyal faktörlerin belirlenmesi ve analizinin yapılması amaçlanmıştır. Çalışmayı iki bölüme ayırmak mümkündür: Birinci bölümde cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları açıklanmış, dünyada ve Türkiye’de kadın ile bağdaştırılan roller, kadının BT alanındaki mevcut durumu, literatür araştırması, TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ve EUROSTAT (Avrupa Birliği İstatistik Ofisi) verileriyle özetlenmiştir.

Çalışmanın ikinci bölümünde ise Türkiye’de BT alanında çalışan kadınlar arasından Basit Rassal Örnekleme Yöntemi ile 170 kişilik bir örneklem seçilerek bu örneklem üzerinde anket yapılmış ve anket sonuçları SPSS 16.0 (Statistical Package of Social Science) paket programı ile analiz edilmiştir. Analizlerde; Faktör Analizi, Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Grup T, Mann Whitney-U, Kruskall Wallis ve ANOVA testleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’deki bu durum ile ilgili değerlendirmeler yapılmış ve öneriler getirilmeye çalışılmıştır.
 

Analysis Of Factors Influencing Career Development Of Women At The Information Technology Field In Turkey
World-wide research has concluded that labor force participation of women less than labor force participation of men at Information Technology (IT) compared with other fields and this rate decreases gradually. These results make it necessary that each country should analyze factors which caused this situation.

This study aims to determine and analysises the social and cultural factors that influencing career development of women who work in the field of IT in Turkey. The study can be divided into two parts: The concepts of sex and gender are explained in the first part. Also, the roles (statuses) which are associated with women both in the world and Turkey, the current state of women's in the field of IT are summarized by literature research, TSI (Turkey Statistical Institute) and Eurostat (Statistical Office of the European Union)

In the second part of the study, 170 women were selected by a simple random sampling method from the community of women who work in the field of IT in Turkey. They were invited to participate in a survey. By using the SPSS (Statistical Package of Social Science) 16.0 survey results were analyzed. It had been utilized some analysis such as factor analysis, Pearson's Correlation Analysis, Independent Group T, Mann Whitney U, Kruskal Wallis and ANOVA tests. According to the results of the analysis, interpretations and recommendations was made.
KORKMAZ Mehmet
Danışman : Yrd. Doç. Dr. Fatih GÜRSUL

Anabilim Dalı : Enformatik

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Yrd. Doç. Dr. Fatih GÜRSUL(Danışman)

Doç.Dr.SevinçGÜLSEÇEN,
Prof. Dr. Hafize KESER

Prof. Dr. Erdal BALABAN

Doç. Dr. Gonca TELLİ YAMAMOTO

Probleme Dayalı Mobil Öğrenmenin Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi

Bu araştırmada mobil ve yüz yüze Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) yaklaşımlarının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma 2009–2010 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, İstanbul iline bağlı Beşiktaş ilçesindeki Rüştü Akın Meslek Lisesi’nde Bilişim Teknolojileri bölümünde 11. sınıfta okuyan ve Ağ Temelleri dersini alan 16’sı kız ve 16’sı erkek olmak üzere toplam 32 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öğrenciler SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Windows, Sürüm 15.0) programından yararlanılarak mobil ve yüz yüze gruplar olmak üzere rastgele 16’şar kişilik iki gruba ayrılmışlardır. Bu iki grup da kendi içinde yine SPSS programından yararlanılarak rastgele seçilen ikişer kişilik 8 gruba bölünmüştür. Mobil ve yüz yüze ortam için toplam 16 grup oluşturulmuştur.

Mobil ve yüz yüze PDÖ ortamlarında uygulama dörder hafta sürmüştür. Bu süreçte öğrenciler sırası ile problem tanımlama, problem durumu ile ilgili bilinen ve bilinmeyenleri listeleme, görev paylaşımı yapma, veri toplama, analiz yapma, problem çözümünü genelleme, problem çözümünde işbirliği yapma, raporlaştırma, geri bildirimde bulunma ve çözümü sunma basamaklarını takip ederek süreci tamamlamışlardır. İyi yapılandırılmamış bir problem etrafında devam eden bu öğrenme ortamlarında yüz yüze grupta ders sınıf ortamında işlenirken, mobil grupta ise bu öğrenme ortamını BlackBoard Öğrenme Yönetim Sistemi, Facebook sosyal paylaşım sitesi, anlık haberleşme programları (Msn) ve kısa mesaj servisleri tarafından oluşturulmuştur.

Bu çalışmada öğrencilerin uygulama kapsamındaki problem çözme becerilerini nicelendirmek için veri toplama aracı olarak Gürsul (2008) tarafından geliştirilen performans değerlendirme ölçeği (rubric) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde alt amaçlar doğrultusunda sıra ortalaması ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. İstatistiksel işlemler SPSS paket programı kullanılarak yapılmıştır. Tüm istatistiksel çözümlemelerde 0,05 anlamlılık düzeyi temel alınmıştır.

Analiz sonucuna göre, mobil ortamdaki grup başarı puanlarının sıra ortalaması (12,19) yüz yüze ortamdaki grup başarı puanlarının sıra ortalamasından (4,81) daha yüksektir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır (U = 2.500, p <0,05). Mobil ve yüz yüze PDÖ’nün uygulama sürecinde mobil öğrenme ortamındaki grupların; problem tanımlama, problem durumu ile ilgili bilinen ve bilinmeyenler, görev paylaşımı, analiz işlemi, problem çözümünü genelleme, problem çözümünde işbirliği, raporlaştırma, geri bildirim, çözümün sunumu alt boyutları açısından ortalama başarı puanı, yüz yüze ortamdaki gruplarını ortalama başarı puanından daha yüksektir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır.

This study aims at finding out the effect of the mobile and face to face Problem Based Learning (PBL) approaches on student’s academic achievements. The study was conducted at Rüştü Akın Vocational High School in Beşiktaş district of İstanbul, Turkey. The subjects were 32 eleventh grade students attending to this department at the autumn term of 2009-2010 academic year. In this study these students were put into two groups as mobile and face-to-face problem-based learning which were formed using random sampling technique benefit from the SPSS program. Mobile group consisted of five male and eleven female students. Through this program, each group split into 8 sub-groups, in both mobile problem-based leaning and face-to-face learning groups.

Mobile and face-to-face problem-based learning application took four weeks. In this process, students ended their education with making steps which were problem identification, known and unknown information about the problem, sharing the responsibility, data collection, data analysis, generalizing the solutions, cooperation in solution, reporting, feedback, presenting the solution. In this learning process which is going round an unwell structured problem, the lesson takes place in a classroom environment with face to face group, on the other hand, with the mobile group, Blackboard learning management system, Facebook social networks, instant communication program (Msn) and short message services develop these learning environments.

In this research a data collection tool was used. It is the rubric for the students’ performance to evaluate their problem-based skills. The data analysis was conducted through the sub-research questions identified. The statistical techniques used are ranked mean and Mann-Whitney U test. Statistical analyses were performed by using SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Windows, Version 15.0) program. For all the statistical analysis .05 was defined as the level of the significance. For all the statistical analysis .05 was defined as the level of the significance.

According to the results, the ranked mean scores (12.19) of achievement level of the students at the mobile PBL group have higher than the students in the face-to-face problem-based learning group (4.81), which was also statistically significant (U = 2,500, p < 0,05). In the process of mobile and face-to-face problem-based learning application, the students of mobile learning environment groups, the ranked mean scores of the achievement level for the problem identification, known and unknown information about the problem, sharing the responsibility, data analysis, generalizing the solutions, cooperation in solution, reporting, feedback, presenting the solution were higher than the ones in the face-to-face problem based learning group. This result is statistically significant.

İLKÖĞRETİM ANABİLİM DALI

  

CÖMERT Hülya

Danışman : Yrd. Doç. Dr. Burçin ACAR ŞEŞEN

Anabilim Dalı : İlköğretim

Programı : Fen Bilgisi Eğitimi

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Yrd. Doç. Dr. Burçin ACAR ŞEŞEN

Prof. Dr. Gülnihal KÜKEN

Doç. Dr. F. Gülay KIRBAŞLAR

Doç. Dr. Filiz KABAPINAR

Yrd. Doç. Dr. Yasemin DERELİOĞLU
Çevre Sorunları ve Etkileri Konusundaki İşbirlikli Öğrenme Etkinliklerinin Öğrencilerin Bilgi, Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Bu çalışmada, ilköğretim yedinci sınıf Fen ve Teknoloji dersi İnsan ve Çevre Ünitesi kapsamında yer alan “Çevre Sorunları ve Etkileri” adlı konuya yönelik geliştirilen işbirlikli öğrenme etkinliklerinin, öğrencilerin çevre bilgi düzeylerine, çevreye yönelik tutum ve davranışlarına etkisinin araştırılması hedeflenmiştir.

Ön test-son test kontrol gruplu deneysel desenin kullanıldığı çalışma, 2009-2010 öğretim yılının ikinci döneminde İstanbul ili Mustafa Vasıf Karslıgil İlköğretim Okulu’nda öğrenim gören 81 yedinci sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Çevre bilgi düzeyleri, çevreye yönelik tutum ve davranışları açısından anlamlı bir fark göstermeyen iki farklı yedinci sınıftan biri rastgele atama yoluyla kontrol grubu (N=40), diğeri ise deney grubu (N=41) olarak belirlenmiştir. “Çevre Sorunları ve Etkileri” adlı konunun öğretimi; kontrol grubunda geleneksel yaklaşım ile, deney grubunda ise çalışma kapsamında araştırmacılar tarafından geliştirilen işbirlikli öğrenme etkinlikleri ile gerçekleştirilmiştir. Konunun öğretimi, aynı öğretmen tarafından kontrol grubunda 8 ders saati, deney grubunda ise 9 ders saatinde tamamlanmıştır.

Araştırmada veri toplama aracı olarak, tez kapsamında geliştirilen ve geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış “Çevre Bilgi Testi”, “Çevre Tutum Ölçeği”, “Çevre Davranış Ölçeği” ve “İşbirlikli Öğrenme Değerlendirme Anketi”nin yanı sıra “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları” da kullanılmıştır.

Uygulamalar sonrasında, her iki gruba yönlendirilen “Çevre Bilgi Testi”, “Çevre Tutum Ölçeği” ve “Çevre Davranış Ölçeği” sonuçları; deney grubu öğrencilerinin, kontrole kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksek ortalama puanlara sahip olduğunu ve dolayısıyla işbirlikli öğrenme etkinliklerinin, geleneksel yaklaşıma kıyasla, öğrencilerin bilgi düzeylerini arttırmada (X_D=16.32, X_K=11.37), tutumlarını (X_D=109.22, X_K=102.35), ve davranışlarını (X_D=78.95, X_K=67.75) olumlu yönde geliştirmede oldukça etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, “Çevre Bilgi Testi” sonuçları, bazı deney grubu öğrencilerinin çevre bilgi düzeylerinde anlamlı değişimlerin olmadığını, bu öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler ise düşük oranlarda olmakla birlikte öğrencilerin asit yağmurları, ozon tabakası, sera etkisi konularında bazı kavram yanılgılarına ve bilgi eksiklerine sahip olduklarını göstermiştir. Deney grubu öğrencilerine uygulanan “İşbirlikli Öğrenme Değerlendirme Anketi”nden elde edilen sonuçlar, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun motivasyonlarının, öz güvenlerinin, öğrenme başarılarının arttığını, arkadaşlık ilişkilerinin geliştiğini ve diğer derslerde de bu tür uygulamaların yapılmasını istediklerini ortaya koymuştur.

The Effects of Cooperative Learning Activities Related To Environmental Problems And Its Effects on Students’ Knowledge, Attitudes And Behaviour

In this study, it was aimed to investigate the effects of cooperative learning activities developed towards the subject of “Environmental Problems and Its Effects” under the Unit of Human and Environment, in the 7^th grade Science and Technology lesson, on students’ knowledge, attitudes and behaviours towards environment.

This study, which was used pre and post testing control group design, was implemented with 81 students attending Mustafa Vasif Karsligil Primary School in Istanbul, in second semester of 2009-2010 academic year. One of two different classes, which were found no significant differences in terms of knowledge levels, attitudes and behaviours towards environment, was determined randomly to control (N=40) and experimental (N=41) group. The instruction of the subject of “Environmental Problems and Its Effects” was accomplished with traditional approach in control group and with cooperative learning activities, develeoped by the researchers, in experimental group. The instruction of the subject was completed by the same teacher during 8 teaching periods in control group and 9 teaching periods in experimental group.

In order to gather data, “Environmental Knowledge Test”, “Environmental Attitude Scale”, “Environmental Behaviour Scale”, “Cooperative Learning Assessment Questionnaire”, which were developed within the scope of this thesis and ensured their validity and reliability, and “Semi-structured Interview Forms” were used.