Reja: Kirish
Download 81 Kb.
|
YUSUF HOS HOJIB, ТАШАККУРНОМА - З.Рахимов, O’quvchilarni tarbiyalashda tarbiyaviy mashg’ulotlarning ahamiya
| Sentrifugalash.
Sentrifugalashda tindirish yoki suzish,jarayoni aylanma kuchlar ta’sirida sodir bo`ladi. Shuning uchun setrifugalash foydaliroq jarayon hisoblanadi. Aylanayotgan M masssali yukka aylanma tezlik C ning ta’sirini quyidagicha topish mumkin: M · V² G · V² C= = ; r g · r bu yerda V- aylanma tezlik, m/s G- aylanadigan massaning og`irligi; g- og`irlik kuchining tezlanishi(9.81m/s²) r- aylanish tezligi. Aylanma tezlik qiymatini yuqoridagi tenglamaga qo`ysak 2·π·r·n
60 n-aylanish soni(daq) bundan G·d·n² C= ; 1800 Sentrifugani aylanish tezligi katta ahamiyatga ega. Kichik aylanish tezlikda aylanma kuch yetarli bolmaydi va sentrifuga vazifasini bajara olmaydi. Katta tezlikda barabanlar devorlari chidam berolmaydi, suzish asbobining aylanma tezligi bosim o’zgarishini vujudga keltirganini suzuvchi sentrifunirlar deyiladi. Bu asboblar qiyin suziluvchi suspenziyalar uchun ishlatiladi. Bu asboblarning asosiy qismi aylanma baraban bo’lib, uning ichi suzgich to’siq bilan qoplangan. Bu to’siqda cho’kma qoladi, bosim ikkala tomonda ham yuqor bo’laganligi sababli (suzgichlarga nisbatan) sentrifugalarni qiyin cho’kadigan zarrachalarni cho’ktirish uchun ishlatiladi. Sanoatda har hil tuzilishga ega bo’lgan uzlukli va uzluksiz sentrifugalar ishlatiladi. Uzlukli sentrifugalarga quyidagilar kiradi: 1-mayatnikli sentrifuga; 2-mexanizatsiyalangan cho’kma tushiruvchu moslamali sentrifuga; 3-osma sentrifugalar; Uzluksiz sentrifugalarga quyidagilar kiradi: 1-cho’kmani pastga tushiruvchi gorizontal sentrifuga; 2-cho’kmani pulsatsiyali tushiruvchi sentrifuga; 3-cho’kmani pulsatsiyali tushiruvchi ko’p kaskadli tsentrifugalar; 4-cho’kmani inrtsion tushiruvchi tsentrifuga; 5-rotorli tsentrifuga; 6-cho’kmani shnekli tushiruvchi tsentrifuga; 7-gorizontal rotorli tsentrifuga; Tindirib tsentrifugalash. Bu usulda suzuvchi materiallarsiz aylanma tezlik yuqori bo’lishi bilan suyuqlik cho’kmadan ajraladi. Tindiruvchi tsentrifugalar zarrachalar yomon filtrlanganda yoki juda kichik bo’lib suzuvchi materialdan o’tkazishga imkon bo’lmaganda ishlatiladi. Tindiruvchi tsentrifugalarga supertsentrifugalar ham kiradi. Ularning aylanma tezligi 500ayl/min. Ularning quyidagi turlari mavjud: 1-suyuqlik separatorlar(10000ayl/min) 2-trubkali supertsentrifugalar(15000-25000ayl/min). Steril suzishning mohiyati. Normativ texnik hujjat parenteral preparatlarning tozaligiga katta talablar qo’yib, bu suzish orqali erishiladi. Asosiy talablardan biri sterillik va apirogenlik hisoblanadi. Bu talablar sterilizatsiya qilish yo’li bilan bajariladi. Lekin ko’pchilik dori moddalari issiqqa va nurlanishga chidamsiz bo’lib sanoatda sterillab suzish usuli ishlatiladi. Steril suzish deganimizda, issiqlikka chidamsiz dori moddalari eritmalarning mikroorganizmlardan, ularning sporalaridan, pirogen moddalaridan ushlab qoladigan va membranali filtr to’siqlarga aytiladi. Bu suzgichlarga quyiladigan talablar oldingi suzgichlarga qaraganda yuqoridir, bular quyidagilar: havo bilan eritma kontaktda bo’lishi kerak emas; juda kichik mikroorganizm zarrachalarini ushlab qolishi kerak; mexanik chidamli bo’lishi kerak; filtrate fiz-kimyoviy tarkibi va hossasini o’zgartirmasligi kerak; dori moddalari, yordamchi moddalar erituvchi bilan reaksiyaga kirishmasligi kerak. Issiqlik sterilizatsiyasiga chidamli bo’lishi kerak. Zarrachalarni ushlab qolish mexanizmiga ko’ra chuqur va yuzaki yoki membrane suzgichlar bo’ladi. Chuqurlikda ushlab qoladigan suzgichlarda chuqurlikdagi suzishda zarrachalar kapillyar suzgich yuzasida ushlanib qoladi. Zarrachalar adsorbsiyasi natijasida suzish materiali yoki kapilyarning qaytarilgan uchastkasining elektrokinetik tasiri hisobiga mexanik ushlanib qoladi. Suzgich samaradorligi tolalarining diametricga va zichligiga bog’liq. Bu usulni kam konsentratsiyali suspenziyalarni suzish uchun ishlatiladi.(1% dan kam). Chuqursimon suzgichlar tolali va donador materiallardan to’qish presslash va boshqa usullar bilan birlashtirilib g’ovak strukturali qilib ishlab chiqariladi. Tabiiy tolali materiallarga ipak, jun, paxta, zig’ir tolasi , asbest, tsellyuloza tolali materiallar kiradi. Sintetik tolalardan akril atsetat, shisha, metal va metallokeramika tolali, neylon, kapron, lavsan va farmasevtik sanoatda texnik va maishiy matolar ishlatiladi. Bularga medopalam, beltin, filtrobeltin, mingkal, filtramitkal, FPP gazmoli, sellyuloza, asbestli gazmollarni misol qilish mumkin , donador materiallardan eng ko’p tarqalgani, diatomit, perlit va faollashtirilgan ko’mirdir. Donador materiallar keyin suziladigan suyuqliklarni biologik suyuqliklardan inyeksion jelatin eritmasi va boshqalar uchun ishlatiladi. Asbest va shisha chuqursimon suzgichlar parenteral eritmalarni suzish uchun ishlatib bo’lmaydi , chunki ular organism uchun zararli tolalarni ajratishi mumkin , adsorbsiyaning katta yuzasi suzgichda dori moddalarning yo’qolishiga va pardalarda mikroorganizmning ushlanib qolishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun bunday suzgichlarni 8 soatdan ortiq ishlatib bo’lmaydi. Download 81 Kb. Share with your friends:
|