Vitendo,matukio, hisia



Download 21.7 Kb.
Date30.03.2022
Size21.7 Kb.
#58526
Nyakati

Matumizi sahihi ya nyakati husaidia kuelezea Vitendo,matukio, hisia na ukweli halisi wa mambo mbalimbali katika lugha


Nyakati hizi huweza kuwa katika makundi yafuatayo:
-Wakati uliopita

-Wakati uliopo

-Wakati ujao

Nyakati hutusaidia kuelezea vitendo vya watu au viumbe.

Kitendo kinaweza kufanywa na mtu mmoja ( umoja) au wawili( wingi)

Umoja au wingi umegawanywa katika nafsi ya kwaza, ya pili, na ya tatu
Kumbuka: -Mtu anayeongea ni nafsi ya kwanza

-Mtu anayeambiwa ni nafsi ya pili



-Mtu anayezungumziwa akiwa mbali ni nafsi ya tatu

-Wanyama na vitu vinginevyo ni nafsi ya tatu



Kila nafsi ina umoja (singular) na wingi

Nafsi ya kwanza (umoja): Vitendo vinavyohusu msemaji wa sentensi (mimi). Vitendo hivi huambatana na viwakilishi hivi: n-, mimi, -angu,…

Nafsi ya kwanza (wingi): Vitendo vinavyonihusu mimi msemaji na

wenzangu (sisi)- Vitendo hivi hutumia viwakilishi hivi: tu, sisi, -etu,…


Nafsi ya pili (umoja): Vitendo vinavyohusu mtu anayeambiwa(wewe). Vitendo hivi huambatana na viwakilishi: u- wewe, -ako

Nafsi ya pili ( wingi): Vitendo vinavyohusu watu wengi

wanaosikiliza (nyinyi). Vitendo hivi huambatana na viwakiliishi hivi: m-, nyinyi, -enu



Nafsi ya tatu ( umoja): Huhusu mtu anayezungumziwa (yeye).

Nafsi ya tatu ( wingi): Vitendo vinavyohusu watu wengi

wanaozungumziwa (wao).



Wakati uliopo : ni wakati huu uliopo sasa. Kwa kitendo

kinachofanyika kila mara tunatumia wakati uliopo.



Mfano: Safi anakula viazi

Wao wanaenda shuleni

Wakati uliyopita: hutumika kuzungumzia vitendo ambavyo huwa vimetendwa nyakati zilizopita.

Mfano: Jana , nilienda sokoni

Juzi, mimi na baba tulikunywa chai ya maziwa

Wakati ujao: hutumika kuelezea vitendo ambavyo vitafanyika au kukamilika katika nyakati zijazo.

Mfano: Kesho, shangazi atakuja kunisalimia



Alhamisi, tutamaliza mkutano wetu



Download 21.7 Kb.

Share with your friends:




The database is protected by copyright ©ininet.org 2024
send message

    Main page