SİNDİRİm sistemi hastaliklari


Tablo 1. Ruminantlarda değişik ön mide hastalıklarındaki rumen sıvısı parametreleri



Download 0.97 Mb.
Page10/19
Date06.08.2017
Size0.97 Mb.
#27878
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   19

Tablo 1. Ruminantlarda değişik ön mide hastalıklarındaki rumen sıvısı parametreleri


Hastalık

pH

Renk

Koku

Sedimantasyon

Flotasyon

Metilen mavisi

indirgeme testi



Rumen asidozisi

< 5

Sütsü boz

Asidik

Hızlı

Yok

> 6 dakika

Rumen alkalozu

7.2

Kahverengi

Yeşil


Amonyak

4-8 dakika

4-8 dakika

< 3 dakika

Rumen kokuşması

7.5-8.5

Siyah kahverengi

İğrenç

Yavaşlamış

Yavaşlamış

Değişken

Basit indigesyon

6.8-7.5

Koyu kahve

Çürük

Hızlı

Yok

> 6 dakika

Refluks sendromu

4.3-7

Koyu kahve

Asidik

hızlı

yavaş

değişken


Otopsi bulguları: Akciğerde konjesyon ve ödem görülür. Trakea ve bronşlarda köpüklü sıvı vardır. Periton boşluğunda ve perikartta sıvı toplandığı ve epikartta kanamalar görülür. Rumen papillalarının şişkin ve ödemli olduğu ve lokal ülser odakları gözlenir. Mukoz membranlar hiperemiktir. Karaciğerde kenarlar kütleşmiş ve böbrekler büyümüştür. Abomasum ve ince barsak duvarı konjestiftir. Kronik asidoziste ruminal parakeratoz ve karaciğerde apsedasyon görülür.

Prognoz: Hafif ve orta dereceli vakalarda erken teşhis ve tedavide prognoz iyidir. Ağır vakalarda dikkatli olmak gerekir. Özellikle kalp atım sayısının > 120/dk. olduğunda prognoz kötüdür. İlk tedaviden 12 saat sonra tedaviye cevap vermeyen hayvanlar kesime gönderilir.

Tedavi: Ruminal asidozis tedavisinde, neden yönelik ve semptomatik tedavi uygulanmalıdır.

Tedavi prensipleri şunlardır;

- Ruminal ve sistemik asidozisi düzeltmek,

- Rumende daha fazla laktik asit üretimini engellemek,

- Sıvı-elektrolit kayıplarını düzeltmek ve kan volümünde düzenliliği sağlamak,

- Ön mide ve barsak hareketlerini normal duruma getirmek,

- Kalp ve dolaşım sisteminin desteklenmesi, ve karaciğerin korunmasıdır.

İyi bir klinik muayene ve laboratuar bulgularının yardımıyla mümkün olan en kısa sürede hastalığın erken teşhisine gidildikten hemen sonra yapılması gereken ilk işlem, rumenotomi, oral tedavi veya antiasitlerle sistemik tedavi işlemlerinden birine karar vermektir. Tedavi seçeneklerinden herhangi birine karar vermede; hayvandaki dehidrasyon derecesi, musküler güç, kalp frekansı, beden ısısı, mental bozukluğun derecesi, kan pH’sı ve plazma HCO3- düzeyinin öncelikle belirlenmesi gereklidir.

Hayvanda şiddetli depresyon hali, hipotermi, rumen içeriğinin fazla sulanması, kalp frekansının >110-130/dakika çıkması ve rumen pH’sı <5 ise hemen rumenotomi yapılarak rumen boşaltılır. Rumen boşaltıldıktan sonra rumen suyla yıkanır, böylece rumende laktik asit ve türevleri uzaklaştırılır. Rumene 15-20 litre taze rumen sıvısı, biraz kaliteli kuru ot ve 100 gram iz elementi karışımı verilerek rumen kapatılır. Rumenotomi kadar olmasa da faydalı bir yöntem de gastrik lavajdır. Rumene sonda uygulayarak sifon hareketiyle rumen boşaltılmaya çalışılır. Bu yöntemin avantajı operasyon yapmadan rumenin boşaltılmasının sağlanmasıdır. Ancak dezavantaj olarak sonda aletinin mide içeriğiyle sık sık tıkanması ve aspirasyon pnömonisi riskidir.

Ruminal asidozu düzeltmek için oral yolla MgO, MgOH, NaHCO3, CaCO3 1 gram/kg CA dozda ve 8-12 litre ılık su içerisinde direk rumene verilir. Daha sonraları doz 1/4 ve 1/ 6 oranlarında azaltılarak ve rumenin boşaltıldığı durumlarda 250 mg/kg dozda verilmelidir. Sistemik asidozisi düzeltmek için öncelikle plazma volümünün artırmak gereklidir. Kan dolaşımının düzenliğinin sağlanmasıyla doku hipoksisi önlenerek, hastalığın şiddeti azaltılır. Hastada ortaya çıkan metabolik asidozisi ortadan kaldırmak için intra venöz yolla verilecek en iyi sistemik antiasit % 5.4’lük hipertonik NaHCO3’tür. Vücuttan eksilen HCO3 miktarının hesaplandıktan sonra kaybın şiddetine ve miktarına göre hipertonik veya izotonik HCO3’lı solüsyonlar tercih edilir. Hastaya verilecek HCO3 miktarının hesaplanması;

Gerekli HCO3 (mmol)= Baz açığı x 0.3 x kg canlı ağırlık

Baz açığı= 24- ölçülen plazma HCO3 düzeyi formülüyle yapılır.

Ancak HCO3 kaybı hesaplanamıyorsa 0.1-0.2 gr/kg canlı ağırlığa NaHCO3 hesaplanarak 1/3’ü hipertonik, geri kalanı izotonik olarak verilir. Aynı amaçlı laktatsız ringer solüsyonu da kullanılabilir. Kaybolan HCO3 miktarı sağlandıktan sonra sığırlara 2-4 litre, koyunlara 0.5-1 litre izotonik NaCl solüsyonları verilir. Sıvı-elektrolit kayıplarını düzeltmek ve kan volümünde düzenliliği sağlamak için izotonik ve hipotonik solüsyonların verilmesi gereklidir.

Rumende daha fazla laktik asit üretimini engellemek amacıyla hayvanlara oral yolla antibiyotikler verilir. Bu amaçla oral yolla 1-2 gr Neomycine, 2-5 gr Chloramphenicol, 5-10 gr Tetrasiklinler verilir. Laktik asit metabolizmasını düzenlemek için yine oral yolla bira mayası ve ekmek mayası (500 gr) verilir ve tiamin yetersizliğini önler.

Ön mide ve barsak hareketlerini normal duruma getirmek amacıyla rumenin boşaltılmasını takiben taze rumen içeriği veya rumen stimulantları (Vetarumex) verilebilir. Ayrıca rumen mukozasını korumak için keten tohumu maserasyonu ve toksik maddelerin fiksasyonu ve sindirim kanalından atılmaları için 100 gr humin asit, 500 karbomedisinalis sonda ile verilir.

Destekleyici tedavi olarak; asidozis sonucu oluşacak tiamin eksikliğini gidermek (tiamin hidrokloride 500-1000 mg İM veya İV) ve rumen kontraksiyonlarını düzenlemek için B1 vitamini (Nervit, 4-8 mg/kg CA), vitamin B-kompleks (Berovit, 15-20 ml), iyonize kalsiyum eksikliğini gidermek için parenteral Ca (Ca-boroglukonat) enjeksiyonları yapılır. Hayvanda topallık varsa antihistaminikler (300-400 mg, günde 3 kez SC), mikotik ruminitisi engellemek için Thiabendazol gibi ilaçlar verilir. Karaciğerin korunmak için, % 20-50’lik glikoz solüsyonu (sığırlara 500-1000 ml, koyunlara 100-250 ml) içerisinde methionin (sığırlara 100-300 ml, koyunlara 25-50 ml) intra venöz yolla verilir.
KRONİK RUMEN ASİDOZİSİ (Düşük Süt Yağı Sendromu veya Kronik Laminitis)

Uzun süre konsantre yemle beslenen hayvanlarda görülür. Laktik asit üretiminde artış, selülotik bakterilerin sayısında azalma ve nişasta ve glikozu parçalayan bakterilerin sayında artışla karakterize bir beslenme hastalığıdır. Fermantasyon özelliği olan bakterilerin sayısının aşırı artışına bağlı olarak laktik asit üretiminde bir artış meydana gelir. Ancak üretilen laktik asitler hızla metabolize olur fermentasyon sonucu uçucu yağ asitlerinin konsantrasyonu artar ve rumen pH’sı <5 olur. Rumendeki asidik durum salya ile yeterince tamponlanamayınca kronik ruminal asidozis gelişir. Rumende bütirik ve propiyonik asit artarken asetik asit miktarı düşer. Artan bütirik ve propiyonik asit rumen papillarında proliferasyona ve ileri dönemlerde parakeratoza neden olur. Parakeratoz sonucu uçucu yağ asitlerinin emilimi azalır, yangı ve travma riski artar, karaciğerde apseler meydana gelir. Klinik olarak performansta gerileme, iştahsızlık, kilo kaybı ve kronik topallık görülür. Dışkıda sindirilmemiş gıda görülür. Metilen mavisi indirgeme testi 3-5 dk arasında, rumen pH’sı 5 veya altında, rumen içeriği sulu ve asit kokulu olup protozoon sayısı azalmıştır. Süt yağı önemli oranda azalır bu nedenle düşük süt yağı sendromu olarak adlandırılır.



Latent kronik asidozisin etkileri:

Ön mideler ve abomasum;

- Akut rumen asidozu tehlikesi, - Yeme depresyonu - Timpani

- Abomasum deplasmanı - Sekum dilatasyonu - Karaciğer apseleri

- Selüloz sindirimi depresyonu - Rumen mukozasının hiperkeratozu



Mineral madde ve iskelet Metabolizması;

- Osteopati (osteoporose) - Fosfatüri - Kalsiüri - Hipokalsemi



İmmun sistem;

- Mastitis - Purulent endometritis - Enfeksiyon riskinin artması - Lenfositozis



Enerji metabolizması;

- Yağlanma sendromu - Süt yağı eksikliği sendromu - CCN - Ketozis



Fertilite ve böbrek fonksiyonları;

- Kronik intersitisyel nefritis - Artan amonyak eliminasyonu - Fertilite bozuklukları



Tedavi: En kesin yol rasyonun değiştirilmesidir ve rasyon ruminant besleme esaslarına göre düzenlenir ayrıca klinik semptomlara yönelik gerekli tedavi düzenlenir.

Korunma: Etkili bir profilaksi uygun yem verilmesi ile sağlanır. Bu amaçla;

  • Rumen hareketlerine etkili olan kaba liflerin (Kuru ot, vs.) yeterince verilmesi,

  • Yemleme sırasının değiştirilmesi (Kaba yemden 1-2 saat sonra konsantre yem verilmesi),

  • Yemleme frekansının arttırılması,

  • Rumen tamponatı verilmesi (4gr NaHCO3/10 kg CA/gün, oral),

  • İyon değiştiricilerin verilmesi (%2-3 Bentonit/kuru madde miktarı/gün),

  • Samanları NaOH ile muamele edilmesi.





Download 0.97 Mb.

Share with your friends:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   19




The database is protected by copyright ©ininet.org 2024
send message

    Main page