Monoduragay chatishtirish va unga doir masalalar yechish

Faning qizil gulli o’simliklarining uchdan ikki qismida kelgusi avlodda (xuddi F2 dagiga o’xshash) xilma-xillik, yani ajralish kuzatilib, 3 qism qizil gulli va 1 qism oq gulli o’simliklar paydo bo’ldi. Xo’sh F1 dagi dominant belgiga ega bo’lgan o’simlik nima sababdan F2 da xilma-xillik beradi? Bu muammoni echish uchun Mendel gametalar sofligi gipotezasini ilgari surdi. Bu gipotezaga binoan har qanday organizmda belgi va hususiyatlarni avloddan-avlodga tashib yuruvchi irsiyatning moddiy asosi bor.

• Faning qizil gulli o’simliklarining uchdan ikki qismida kelgusi avlodda (xuddi F2 dagiga o’xshash) xilma-xillik, yani ajralish kuzatilib, 3 qism qizil gulli va 1 qism oq gulli o’simliklar paydo bo’ldi. Xo’sh F1 dagi dominant belgiga ega bo’lgan o’simlik nima sababdan F2 da xilma-xillik beradi? Bu muammoni echish uchun Mendel gametalar sofligi gipotezasini ilgari surdi. Bu gipotezaga binoan har qanday organizmda belgi va hususiyatlarni avloddan-avlodga tashib yuruvchi irsiyatning moddiy asosi bor.

Monoduragay chatishtirishda irsiylanishning sitologik asoslari

Monoduragay chatishtirishda irsiylanishning sitologik asoslari

Mendel hali hujayralarning mitoz va meyoz bo’linishi kashf qilinmagan davrda duragaylarning ikkinchi va keyingi bo’g’inlaridagi holatini o’zining gametalar sofligi gipotezasi bilan to’g’ri tushuntirib berdi. Mitoz va meyoz bo’linishi ixtiro qilingandan keyin Mendelning gametalar sofligi gipotezasi ilmiy jihatdan to’g’ri ekanligi isbotlandi. Bu qonuniyat gametalar sofligi gipotezasi bo’yicha dominant va ressesiv irsiy omillar genlarning gametalarga tarqalishi bilan meyoz bo’linishda gomologik xromosomalarning gametalarga tarqalishi jarayonida uyg’unlik borligida namoyon bo’ladi. Bu uyg’unlikni quyidagicha izohlash mumkun.

Tana hujayralaridagi kariotip tarkibiga kiruvchi xromosomalar ham juft – juft bo’lib, ular gomologik xromosomalar deb ataladi. Tana hujayrasidagi juft allel genlar jinsiy hujayralarga ayrim – ayrim, alohida holatda bo’ladi. Tana hujayralarida juft gomologik xromosomalar ham meyoz bo’linish natijasida hosil bo’luvchi gametalarga alohida o’tadi. Onalik va otalik jinsiy hujayralari qo’shilib, zigota hosil qilganda allel genlarning va gomologik xromosomalarning juftligini tiklanadi.