Affordability
Poor rural households cannot afford a latrine that costs 2.8 million LAK. For households at the official rural poverty line (180,000 LAK (US$22.50) per person per month, which equates to 900,000 LAK (US$112.50) for the typical five-person household), the commonly-built latrine would cost at least three months’ income. Many target households earn even less: 85% of poor rural households surveyed in the South have a monthly income of less than 500,000 LAK (US$63); and transport costs make the latrine even more expensive. The commonly-built latrine would cost these households more than six months’ income.
The potential market for a lower-cost latrine is around 150,000 to 200,000 latrines, depending on the latrine price and assuming there were no problems in distribution to households. The basis for this estimate is that 414,000 rural households in Lao do not use an improved facility and 46% of rural households without a latrine are willing to pay 500,000 kip (US$62.50) to obtain one (WSP – Sanitation Consumer Behaviour Study), which is 190,500 households.
Finance
Many supply chain actors are able to obtain formal credit. Around 50% of material suppliers interviewed have had a bank or MFI loan. The average interest rate is around 13% per year (ranging from 6% to 15%) and the term is 1 or 3 years. About 22% of concrete producers interviewed have had a bank loan, typically paying 14% interest for a term of 1 year. Masons do not access formal credit, perhaps because they need it less but also because they may not be able to provide collateral. If masons borrow, it is likely to be from informal money lenders.
Constraints
Material suppliers cited bad roads as a constraint more often than any other (31% of suppliers reported this was a main constraint). It was also a significant issue for concrete producers (19%).
Problems with labor availability and quality are particularly acute for concrete producers and masons because their business is more labour-intensive than material supply: Nearly 40% of concrete producers and masons face problems with labour availability. Also, 21% of masons cited staff and training problems (many also citing absenteeism and wage costs as issues). Labor constraints are not a problem unique to the sanitation supply chain problem. It is not unusual for businesses in Lao to face labor constraints. For example, in 2011 18% of businesses in Lao PDR reported inadequate skills as a primary constraint (World Bank 2011).
Customers not paying (30% of materials suppliers) and insufficient demand (35% of concrete producers and 41% of masons) are important constraints limiting the financial attractiveness of the sanitation businesses. Access to finance is reported as a problem by 28% of material suppliers and 38% of concrete producers. It is quite common for small businesses to cite access to finance as a constraint. In 2011, 20% of all Lao companies reported access to finance as a primary constraint (World Bank 2011), and 57% of micro businesses and 45% of small businesses said that lack of capital is a “big” or “very big” constraint (GIZ 2012).
The actors
|
1
|
No actor sells a complete latrine (except in some pilot programs such as PSI/WSP) – the chain is fragmented.
|
2
|
Businesses rely on other sources of income – they don’t view themselves as part of the sanitation supply chain.
|
3
|
Female ownership rates for material suppliers appears high (62%) but is consistent with other micro businesses.
|
4
|
Most businesses are small and unregistered (and much less likely to be registered outside of capital districts).
|
5
|
One-quarter of concrete producers report having a marketing plan, which appears high.
|
6
|
Masons can be transient, travelling far to work for extended periods.
|
7
|
Concrete producers are busier in wet season, the opposite of masons and material suppliers.
|
8
|
Businesses do very little marketing (and there is almost no use of sales agents).
|
The consumer
|
9
|
Masons are better informed about household requirements.
|
10
|
Households prefer to use their own labor.
|
11
|
Consumers (83% of non-owners) are happy to pay more for brick superstructure.
|
12
|
Most (82%) non-latrine owners do not want to borrow to obtain a latrine.
|
13
|
68% of households travel to buy materials for a latrine (to a district capital or bigger cities).
|
Latrine options and costs
|
14
|
Latrines most commonly built by the supply chain are very expensive – costing six months’ income for poor households.
|
15
|
Labor can double the cost of a latrine.
|
16
|
Pit lining with bricks instead of rings is becoming more common.
|
17
|
The potential rural market for low-cost options is 150,000 to 200,000 latrines.
|
Competition and margins
|
18
|
Actors have multiple upstream sources, and face local and foreign competition.
|
19
|
Gross margins of 15% to 40% are not excessive for such products in rural markets.
|
20
|
Some actors think latrine product margins are less than those for other activities.
|
Transport costs
|
21
|
Roads are a major constraint
|
22
|
Many villages are very difficult to access, and large numbers are not accessible for deliveries in wet season.
|
23
|
Suppliers provide delivery for larger orders but not smaller orders.
|
24
|
Transport costs – for multiple orders to remote areas – can add up to 34% to cost of a latrine
|
25
|
Mason report that concrete producers that can deliver are preferred
|
Finance
|
26
|
Actors report access to finance reported as a constraint, but no more than elsewhere, plus many have loans.
|
27
|
Businesses have concerns about customers’ late or non-payment.
|
Labor
|
28
|
Labor availability is a constraint, consistent with businesses throughout the Lao economy.
|
Government
|
29
|
Government and NGO programs are part of the chain.
|
30
|
Government officials may view all rural latrine supply as part of government programs (when only 24% is).
|
31
|
No actors suggested the government could improve the business or investment environment.
|
In addition to the above overall findings, the following region-specific findings were identified:
The supply chain in the north
|
32
|
Some evidence of collusion among two material suppliers in Phaoudom.
|
33
|
Import tariffs and fees, as well as VAT, appear to be a bigger concern in the North.
|
The supply chain in the center
|
34
|
Concrete producers and masons have less training than the North and South.
|
35
|
Daily labor costs for masons are higher than in the North and South
|
The supply chain in the south
|
36
|
Concrete producers in the South report much lower sales of products for latrines than in the north and center
|
37
|
Businesses in south much more likely to rely on other business activities
|
38
|
Businesses in the south are less likely to have business plans
|
Recommendations Market intelligence dissemination
The potential rural market for a lower-cost latrine (below 700,000 LAK) is around 150,000 to 200,000 latrines, assuming there were no problems in distributing the latrines. The fact that entrepreneurs are not taking steps to serve this demand suggests that it is either not profitable or there is some form of market failure, such as information asymmetries. Government and its development partners should seek to overcome any such information gaps by publishing market information (potential size, etc) to encourage more investment or the entry of new actors, as well as informing the market that demand-side interventions are being undertaken in order to encourage actors about the possibility for demand growth.
Information should be disseminated about the types of latrine options that can satisfy currently unmet demand. These more affordable designs should also be quicker and easier to install. More affordable designs already exist such as the low-cost latrine (costing around US$50 excluding superstructure) that WSP, through its implementing partner PSI, is attempting to scale in Champasak and Sekong provinces.
Financing arrangements
Direct subsidy should be discouraged but other financing arrangements are possible such as instalment schemes with MFI and/or other financial institutions.
Being able to pay in instalments makes latrines more affordable for many. However, the businesses in the supply chain are unlikely to be able to manage instalment schemes themselves. By partnering with a bank or MFI, actors are able to supply latrines on formal credit with the payments spread over time (which is attractive to consumers) and do no bear credit risk from non-payment (attractive to the businesses). Households agree to buy a latrine and apply for a loan at the same time, the MFI approves the loan and pays the business, and the household repays the MFI over time. This tactic would have to overcome the hesitancy of consumers to incur debt for latrines, and lenders to take on potential non-performing loans. This resistance can be addressed by a combination of stakeholders, the Government, donor partners, and NGOs who all have an interest and participated in the supply chain study. In particular, the involvement of village chiefs (see below) can help limit loan default.
Village chiefs as champions and coordinators
Village chiefs should have a role as local sanitation champions. They can play a role in coordinating bulk orders. Bulk purchases can increase the size of the market and take advantage of any scale benefits. This helps reduce the problem of high transport costs – although transport costs are still significant for bulk orders.
Direct bulk purchases by government or donor partners are discouraged however, because they create distortions and remove the relationship between the supplier and the consumer. Bulk purchasing might also enable on-site casting. On-site casting of bulk orders helps reduce transport costs (and breakage).
Supply chain actors do very little, or no, marketing of their products and services — not only sanitation marketing but any kind of marketing. By making village chiefs champions of sanitation, they can take on some of the role of promoting latrine products, and recommending suppliers. One option is to work with businesses so that they become comfortable with paying village chiefs a commission for the sale of latrine products. Village chiefs would then be incentivised to promote latrine use.
Capacity Building
There could be a role for capacity building through business mentoring to help rural businesses with planning and financial management. Improving the efficiency of businesses in the supply chain could help lower their production costs, allowing cheaper latrines to be produced while maintaining margins.
Furthermore, workshops hosted and/or sponsored by large private sector providers (such as Lao Cement), or visits to other businesses can increase market and technical knowledge while also fosterer links through the supply chain. Closer links to larger actors could also result in agency, distribution or sub-contracting networks, helping address some capacity and commercial challenges.
The complete latrine
Latrine costs are dominated by material costs and transport. Bundling (having all materials available as a package from a single location) may be one way to lower the cost of a latrine. This reduces transaction costs for households (who currently often have to visit at least two actors to obtain necessary materials). It reduces the fragmentation of the supply chain by providing a single-priced final latrine product, rather than a collection of materials. When combined with a cheaper latrine design (provided it is a design that is still appealing to consumers), this model can provide a product that satisfies more of the potential market.
Reinventing supply chain businesses such that selling a bundled latrine becomes their primary (or only) activity may address some of the supply chain problems. However, the main problem is not the businesses themselves. Changes to businesses (such as changing their product offering to include a complete latrine, or changing their sales approach to include marketing or sales agents) may achieve incremental improvements in the supply chain, but some major issues will not be resolved. For example, delivery of latrines to some areas will still be difficult and expensive.
How can businesses do better with a product (latrines) that is a slow-moving consumer durable (i.e. low-frequency, lumpy sales) in an environment with high transport costs? There is no simple solution. Change will take time. Letting businesses grow organically – in response to demand-side initiatives – may not deliver large immediate results, but will be more sustainable and will involve much lower per-latrine government and DP program costs.
ບົດສະເໜີໂດຍສັງເຂບ
ຄວາມເປັນມາ
ປະມານ 42% ຂອງຊຸມຊົນຊົນນະບົດໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ມີການຖ່າຍຊະຊາຍບໍ່ເປັນລະບຽບ (open-defecation ຫຼື OD) ເມື່ອສົມທຽບກັບ 4% ເທົ່ານັ້ນໃນເມືອງ. ແນວໃດກໍຕາມ, ກໍເຫັນວ່າໄດ້ມີການປັບປຸງຢ່າງພົ້ນເດັ່ນໃນຊຸມຊົນ
ຊົນນະບົດຄື – 73% ຂອງຄົວເຮືອນຊົນນະບົດແມ່ນມີການຖ່າຍເທຊະຊາຍໃນໄລຍະປີ 2000 (WHO-UNICEF 2014).
ຄຳນວນການປົກຄຸມດ້ານສຸຂະອານະໄມໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ
|
ໃນເມືອງ (%)
|
|
ໃນຊົນນະບົດ (%)
|
|
ລວມ (%)
|
|
1995
|
2012
|
|
1995
|
2012
|
|
1995
|
2012
|
ສິ່ງອຳນວຍຄວາມສະດວກທີ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງ
|
62
|
90
|
|
12
|
50
|
|
20
|
65
|
ສິ່ງອຳນວຍຄວາມສະດວກທີ່ໃຊ້ຮ່ວມກັນ
|
3
|
4
|
|
0
|
1
|
|
1
|
2
|
ອື່ນໆທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງ
|
9
|
2
|
|
10
|
7
|
|
10
|
4
|
ການຖ່າຍຊະຊາຍ
|
26
|
4
|
|
78
|
42
|
|
69
|
29
|
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: WHO-UNICEF JMP 2014.
ການສຶກສາລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ
ການສຶກສາລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງແມ່ນເພື່ອສຶກສາລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ ແລະ ຄຸນຄ່າຕ່ອງໂສ້ການສະ ໜອງໃນສະພາບແວດລ້ອມຕົວຈິງ ແລະ ຕະຫຼາດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ. ການສຶກສາເນັ້ນໃສ່ຜະລິດຕະພັນ ແລະ ການບໍລິການທີ່ເຫັນໄດ້ທົ່ວໄປ ຫຼື ເປັນທີ່ຕ້ອງການທີ່ສຸດເພື່ອປັບປຸງສຸຂະອານະໄມຢູ່ເຂດຊົນນະບົດໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ໄດ້ດຳເນີນການສຳພາດກັບພາກສ່ວນຫຼັກໃນຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງສອງຮ້ອຍລາຍຢູ່ເຈັດແຂວງ, ລວມທັງຜູ້ສະໜອງ
ວັດສະດຸກໍ່ສ້າງ, ຜູ້ຜະລິດຜະລິດຕະພັນສີມັງສຳເລັດຮູບ ແລະ ຊ່າງກໍ່. ອົງການການເງິນທ້ອງຖິ່ນກໍ່ໄດ້ໃຫ້ການ
ສຳພາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ມີ 100 ກວ່າຄົນທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການສົນນທະນາປຶກສາຫາລືເປັນກຸ່ມ, ໃນນັ້ນແບ່ງເປັນ
17 ກຸ່ມ.
ລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ
ແຜນວາດ (ແນວຄວາມຄິດ) ຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ
ເມືອງ ແລະ ພາກພື້ນທີ່ຕ່າງໆມີລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ພ້ອມດ້ວຍແຫຼ່ງຜະລິດຕະພັນທີ່
ແຕກຕ່າງກັນ. ລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງແມ່ນໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກບັນດາປະເທດເພື່ອບ້ານທີ່ໃກ້ທີ່ສຸດກໍ່ຄືການ
ຈຸດກວດກາລະຫວ່າງປະເທດທີ່ມີຢູ່. ວັດຖຸດິບ (ເຊັ່ນ: ຫົວວິດ, ສີມັງ, ແຜ່ນເຫຼັກ ແລະ ແຜ່ນສັງກະສີ) ສ່ວນໃຫຍ່
ແມ່ນມາຈາກປະເທດໄທ, ແຕ່ຈີນ ແລະ ຫວຽດນາມກໍ່ມີບົດບາດສຳຄັນຄືກັນ. ຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງຫຼາຍລາຍເປັນຜູ້ນຳເຂົ້າ, ຜູ້ຂາຍສົ່ງ ແລະ ຜູ້ຂາຍຍ່ອຍເອງ (ບາງລາຍກໍເປັນພຽງຜູ້ນຳເຂົ້າ ແລະ ຜູ້ຂາຍຍ່ອຍ).
ວັດສະດຸກໍ່ສ້າງ – ປະເທດຕົ້ນກຳເນີດ
ພາກພື້ນ – ແຂວງ
|
ຫົວວິດ
|
ສີມັງ
|
ເຫຼັກ
|
ທໍ່ PVC
|
ແຜ່ນສັງກະສີ
|
ພາກເໜືອ
|
ໄທ (100%)
|
ຈີນ (16%),
ໄທ (84%)
|
ຈີນ (67%),
ໄທ (33%)
|
ຈີນ (8%),
ໄທ (92%)
|
ຈີນ (9%),
ໄທ (91%)
|
ບໍ່ແກ້ວ
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (100%)
|
ຫຼວງນ້ຳທາ
|
ໄທ (100%)
|
ຈີນ (25%),
ໄທ (75%)
|
ຈີນ (100%)
|
ຈີນ (11%),
ໄທ (89%)
|
ຈີນ (16%),
ໄທ (84%)
|
ພາກກາງ
|
ໄທ (64%),
ຫວຽດນາມ (36%)
|
ລາວ (44%), ຫວຽດນາມ (56%)
|
ໄທ (67%), ຫວຽດນາມ (33%)
|
ໄທ (71%), ຫວຽດນາມ (39%)
|
ໄທ (47%), ຫວຽດນາມ (53%)
|
ບໍລິຄຳໄຊ
|
ໄທ (8%), ຫວຽດນາ (92%)
|
ຫວຽດນາມ(100%)
|
ຫວຽດນາມ (100%)
|
ໄທ (63%), ຫວຽດນາມ (37%)
|
ຫວຽດນາມ (100%)
|
ສະຫວັນນະເຂດ
|
ໄທ (100%)
|
ລາວ (78%), ຫວຽດນາມ (22%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (78%), ຫວຽດນາມ (22%)
|
ໄທ (88%), ຫວຽດນາມ (12%)
|
ພາກໄຕ້
|
ໄທ (98%), ຫວຽດນາມ (2%)
|
ລາວ (76%), ໄທ (14%), ຫວຽດນາມ (10%)
|
ໄທ (47%), ຫວຽດນາມ (53%)
|
ໄທ (83%), ຫວຽດນາມ (17%)
|
ໄທ (63%), ຫວຽດນາມ (37%)
|
ອັດຕະປື
|
ໄທ (100%)
|
ລາວ (88%), ໄທ (12%)
|
ໄທ (43%), ຫວຽດນາມ (57%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (83%), ຫວຽດນາມ (17%)
|
ສາລະວັນ
|
ໄທ (95%), ຫວຽດນາມ (5%)
|
ລາວ (57%), ໄທ (14%), ຫວຽດນາມ (29%)
|
ໄທ (8%), ຫວຽດນາມ (92%)
|
ໄທ (65%), ຫວຽດນາມ (35%)
|
ໄທ (28%), ຫວຽດນາມ (72%)
|
ເຊກອງ
|
ໄທ (100%)
|
ລາວ (83%), ໄທ (17%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (100%)
|
ໄທ (86%), ຫວຽດນາມ (14%)
|
ໝາຍເຫດ: ຜະລິດຕະພັນອື່ນໆເຊັ່ນ: ກະເບື້ອງແມ່ນມາຈາກບ່ອນດຽວກັນກັບສັງກະສີ
ບາງຜະລິດຕະພັນ ແລະ ໃນເຂດຕ່າງໆແມ່ນມີກຳໄລຫຼາຍກວ່າກັນ ຊຶ່ງເລີ່ມຈາກ 3% ໄປເຖິງ 45% ສຳລັບຜະລິດຕະພັນຈຳນວນໜຶ່ງ. ອັດຕາກຳໄລດັ່ງກ່າວແມ່ນສົມເຫດສົມຜົນຍ້ອນວ່າຄ່າແຈກຢາຍຢູ່ເຂດຊົນນະບົດສູງ. ອັດຕາກຳໄລ
ລວມຍອດແມ່ນເລີ່ມຈາກ 25% ຫາ 35% ຖືວ່າທຳມະດາສຳລັບຜະລິດຕະພັນທີ່ໄປເຖິງສ່ວນລຸ່ມສຸດຂອງສາມລ່ຽມຂອງຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ. ໃນກຸ່ມເປົ້າໝາຍ, ພາກສ່ວນຫຼັງຂອງຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າອັດຕາກຳໄລ
ສຳລັບຜະລິດຕະພັນ ແລະ ການບໍລິການຫ້ອງວິດແມ່ນຕ່ຳກວ່າກິດຈະກຳອື່ນໆຂອງພວກເຂົາ.
ສຳລັບຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້່ງທັງໝົດທີ່ໄດ້ສຳພາດນັ້ນ, ຫ້ອງວິດເປັນພຽງສ່ວນນ້ອຍໆຂອງທຸລະກິດພວກເຂົາ – ແຕ່
ການຄຳນວນວ່ານ້ອຍຂະໜາດໃດນັ້ນແມ່ນເປັນໄປບໍ່ໄດ້. ຫຼາຍຄົນບໍ່ຮູ້ວ່າຫ້ອງວິດນັ້ນແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນແນວໃດ
ຕໍ່ທຸລະກິດຂອງພວກເຂົາ (ເນື່ອງຈາກວ່າພວກເຂົາບໍ່ຮູ້ວ່າຈຸດປະສົງຂອງການຊື້ວັດສະດຸຕ່າງໆແມ່ນຫຍັງ). ລາຍຮັບທີ່ໄດ້ຈາກຫົວວິດພຽງຢ່າງດຽວແມ່ນຕ່ຳກວ່າ 5% ຂອງລາຍຮັບທັງໝົດສຳລັບຜູ້ສະໜອງສ່ວນຫຼາຍ
ຜູ້ຜະລິດສີມັງຄຳນວນວ່າອັດຕາສ່ວນທີ່ທຸລະກິດພວກເຂົາກ່ຽວຂ້ອງກັບຫ້ອງວິດນັ້ນ (ຕົວຢ່າງ, ທໍ່ສີມັງທີ່ໃຊ້ເຮັດ
ຂຸມວິດຖ່າຍ) ສະເລ່ຍປະມານ 36% ແຕ່ກໍ່ແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມແຂວງຕ່າງໆ
ຊ່າງກໍ່ທີ່ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຄຳນວນວ່າຕົນສາມາດກໍ່ໄດ້ປະມານ 6.4 ຫ້ອງວິດຕໍ່ຄົນໃນປີທີ່ຜ່ານມາ. ໂດຍສະເລ່ຍ, ນາຍຊ່າງໄດ້ບອກວ່າປະມານ 69% ຂອງຫ້ອງວິດທີ່ພວກເຂົາໄດ້ສ້າງນັ້ນແມ່ນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງເຮືອນຫຼັງໃໝ່.
ປະມານ 43% ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງທີ່ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດນັ້ນແມ່ນມີທຸລະກິດປະເພດອື່ນ; ພ້ອມທັງ 52% ຂອງຜູ້ສະໜອງ
ວັດສະດຸແມ່ນຢູ່ນອກເທດສະບານເມືອງ ແລະ ແຂວງ (ແລະ ໃນນັ້ນ 39% ແມ່ນຢູ່ໃນເທດສະບານແຂວງ).
ຜູ້ສະ ໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງ ແລະ ຜູ້ຜະລິດສີມັງໂດຍສະເລ່ຍແມ່ນຈ້າງພະນັກງານ 4 ຄົນ.
ໂດຍລວມ, ປະກົດວ່າມີການແຂ່ງຂັນກັນລະຫວ່າງຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງຫຼາຍກວ່າຜູ້ຜະລິດສີມັງ ແລະ ຊ່າງກໍ່. ໜຶ່ງສ່ວນສາມຂອງຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງ (33.8%) ໄດ້ລາຍງານວ່າຕົນບໍ່ໄດ້ປະເຊີນກັບການແຂ່ງຂັນ, ເມື່ອສົມທຽບກັບຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງ (ປະມານ 60%) ແລະຊ່າງກໍ່ (52%).
ເຈົ້າຂອງ ແລະ ຜູ້ປະກອບການຄ້າສ່ວນບຸກຄົນໃນການສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງແມ່ນແມ່ຍິງ 57% ແລະ 67% ຕາມລຳດັບ, ແລະ ສ່ວນໃຫຍ່ຜູ້ຍິງຈະເປັນຜູ້ຄຸ້ມຄອງດ້ານການເງິນ ສຳລັບທຸລະກິດການສະໜອງວັດສະດຸກໍ່ສ້າງ (58%). ຜູ້ຜະລິດສີມັງສ່ວນຫຼາຍຈະແມ່ນຜູ້ຊາຍ (70%) ແລະ ຊ່າງກໍ່ທີ່ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດທັງໝົດແມ່ນຜູ້ຊາຍ.
ລາຄາ ແລະ ແບບຂອງ ຫ້ອງວິດ
ໂດຍທົ່ວໄປ, ພາກສ່ວນຫຼັກຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໄດ້ສະເໜີຫ້ອງວິດທີ່ຢູ່ເໜືອຄວາມສາມາດຊື້ຂອງຄົວເຮືອນໃນຊົນນະບົດສ່ວນໃຫຍ່ໃນກຸ່ມເປົ້າໝາຍ. ແນວໃດກໍຕາມ, ບໍ່ມີວິດທີ່ເປັນ “ແບບຢ່າງ” ຫຼື ຫ້ອງວິດທົ່ວໄປ. ຜູ້ໃຫ້ສຳພາດໄດ້ແນະນຳທາງເລືອກ, ຂະໜາດ ແລະ ວັດສະດຸທີ່ຫຼາກຫຼາຍ. ໂດຍທົ່ວໄປ, ຜູ້ໃຫ້ສຳພາດສ່ວນໃຫຍ່ກ່າວວ່າ
ວິດເປັນລັກສະນະຫ້ອງສ້ວມທີ່ໃຊ້ການເທໃຊ້ຫົວວິດເຊລະມິກ ແລະ ຕັ້ງອັດຂຸມ.
ຄ່າຂອງວັດສະດຸຕ່າງໆແມ່ນມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ (ອີງຕາມຂະໜາດ ແລະ ທີ່ຕັ້ງ). ອີງຕາມລາຄາຄາດຄະເນແລະ ການອອກແບບໂດຍພາກສ່ວນຫຼັກຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ໃນການສະໜອງນັ້ນ, ຄ່າຂອງວິດທົ່ວໄປ ແມ່ນປະມານ 2.8 ລ້ານກີບ (ຫຼື 350 ໂດລາສະຫະລັດອາເມລິກາ2). ນີ້ແມ່ນສະເພາະຄ່າວັດສະດຸເທົ່ານັ້ນ (ລວມທັງໂຄງສ້າງ
ເໜືອຖານ) ແຕ່ວ່າບໍ່ລວມຄ່າແຮງງານ ແລະ ຄ່າຂົນສົ່ງໃດໆ (ເຖິງແມ່ນວ່າຄ່າຂົນສົ່ງບາງສ່ວນຈະຖືກລວມເຂົ້າ
ໃນລາຄາວັດສະດຸແລ້ວກໍ່ຕາມ). ຕົວຢ່າງວິດດັ່ງກ່າວປະກອບດ້ວຍ: ຫົວວິດ, ຝາອັດປາກຂຸມພື້ນຖານ, ສາມທໍ່ວິດ ແລະ ຝາທີ່ຍາວ 1 ມ , ດິນບັອກ 250 ກ້ອນ, ດິນຊາຍ 1 ແມັດກ້ອນ, ຫີນ 1 ແມັດກ້ອນ, ສີມັງ 10 ເປົ໋າ, ທໍ່ PVC 2 ທໍ່ (ທໍ່ໃຫຍ່ 1 ອັນ, ທໍ່ນ້ອຍ 1 ອັນ), ແຜ່ນສັງກະສີ, ປະຕູໄມ້ໜຶ່ງປ່ອງ. ຄ່າສຳລັບໂຄງສ້າງເໜືອຖານແມ່ນປະມານ 69% ຂອງຄ່າລວມຂອງວັດສະດຸ.
ຄ່າວັດສະດຸສຳລັບສ້າງວິດທົ່ວໄປ, ຕາມຄວາມຄິດຂອງພາກວສ່ວນຫຼັກຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ
ພາກພື້ນ – ແຂວງ
|
ຫຼັກ
|
ໂຄງສ້າງເໜືອຖານ
|
ລວມຄ່າວັດສະດູ (ກີບ)
|
ໂຄງສ້າງເໜືອຖານ % ຂອງຄ່າລວມ
|
ພາກເໜືອ
|
815,389
|
1,697,331
|
2,512,720
|
68%
|
ບໍ່ແກ້ວ
|
788,023
|
1,606,745
|
2,394,768
|
67%
|
ຫຼວງນ້ຳທາ
|
842,756
|
1,787,917
|
2,630,673
|
68%
|
ພາກກາງ
|
869,642
|
1,949,535
|
2,819,177
|
69%
|
ບໍລິຄຳໄຊ
|
898,714
|
1,750,917
|
2,649,631
|
66%
|
ສະຫວັນນະເຂດ
|
840,569
|
2,148,153
|
2,988,722
|
72%
|
ພາກໄຕ້
|
968,382
|
2,060,500
|
3,028,882
|
68%
|
ອັດຕະປື
|
981,109
|
1,901,071
|
2,882,181
|
66%
|
ສາລະວັນ
|
913,992
|
2,099,467
|
3,013,458
|
70%
|
ເຊກອງ
|
959,833
|
2,246,083
|
3,205,917
|
70%
|
ລວມຕົວຢ່າງ
|
889,285
|
1,934,336
|
2,823,621
|
69%
|
ຍົກເວັ້ນຄ່າແຮງງານ ແລະ ຂົນສົ່ງ.
ສີມັງ ແລະ ດິນຈີ່ເປັນສ່ວນປະກອບຫຼັກຄ່າວັດສະດຸກໍ່ສ້າງວິດດັ່ງກ່າວ. ປະຕູ, ໄມ້ ແລະ ທໍ່ສີມັງກໍສຳຄັນເຊັ່ນດຽວກັນ.
ສິ່ງຂັບເຂື່ອນຄ່າສຳລັບການສ້າງວິດທົ່ວໄປ (ກີບ ແລະ ເພີ່ມຂຶ້ນ % ຂອງຄ່າລວມ)
WSP (2012a) ພົບວ່າ, ໃນຄົວເຮືອນ 10,360 ທີ່ໄດ້ສຳຫຼວດໃນແຂວງອຸດົມໄຊ ແລະ ສະຫວັນນະເຂດນັ້ນ, 3/4 ໄດ້ສ້າງວິດທີ່ມີຄ່າໂດຍສະເລ່ຍ 2.3 ລ້ານກີບ (287 ໂດລາສະຫະລັດອາເມລິກາ), ແລະ 1/4 ໄດ້ໃຊ້ຈ່າຍໂດຍສະເລ່ຍ 5.5 ລ້ານກີບ (687 ໂດລາສະຫະລັດອາເມລິກາ) ໃນການສ້າງ “ວິດທີ່ແພງ ແລະ ຖືເປັນລຸ້ນດີ”. ບົດລາຍງານຂອງ WSP ກ່ຽວກັບການສຶກສາພຶດຕິກຳຜູ້ບໍລິໂພກດ້ານສຸຂະພິບານໄດ້ພົບວ່າຫຼາຍກວ່າ 75% ຂອງຄົວເຮືອນຊົນນະບົດທີ່ສາມາດປະເມີນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ
ສຳລັບວິດນັ້ນໄດ້ກ່າວວ່າຕົນຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ຫຼາຍກວ່າ 1 ລ້ານກີບ (125 ໂດລາສະຫະລັດອາເມລິກາ). ປະມານ 29% ຂອງຄົວເຮືອນທີ່ບໍ່ມີວິດກ່າວວ່າຕົນພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍປະມານ 200,001 ຫາ 700,000 ກີບສຳລັບວິດໜຶ່ງ, ໃນຂະນະທີ່ 29% ພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍຫຼາຍກວ່າ 700,000 ກີບ.
ເມື່ອສົມທຽບຄ່າໃຊ້ຈ່າຍກັບຄວາມຄາດຫວັງຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ ແລະ ຄວາມພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍ (ກີບ)
ໝາຍເຫດ: ຍົກເວັ້ນຄ່າແຮງງານ ແລະ ຂົນສົ່ງ.
SS = ໂຄງສ້າງເໜືອຖານ.
ອອກແບບຕົ້ນທຶນຕ່ຳດ້ວຍ SS: ໄດ້ຖືເອົາຄ່າສຳລັບໂຄງສ້າງເໜືອຖານແມ່ນ 635,000 ກີບ (80 ໂດລາສະຫະລັດອາເມລິກາ).
ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຄາດຄະເນຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ: ຫຼາຍກວ່າ 75% ຂອງຄົວເຮືອນຊົນນະບົດທີ່ທຸກຍາກແມ່ນບໍ່ມີຫ້ອງຖ່າຍຜູ້ທີ່ຮູ້ວ່າຄ່າໃຊ້ຈ່າຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ຈໍານວນວັນທີ່ໃຊ້ໃນການກໍ່ສ້າງຫ້ອງໜຶ່ງນັ້ນເທົ່າໃດ, ເຊື່ອວ່າຈະໃຊ້ຈ່າຍບໍ່ຕ່ຳກວ່າ 1 ລ້ານກີບ.
ຄວາມພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ: 40% ຂອງຄົວເຮືອນຜູ້ທຸກຍາກແມ່ນພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍຢ່າງໜ້ອຍຕາມຄ່າດັ່ງກ່າວ.
ຊ່າງກໍ່ກ່າວວ່າຕ້ອງໃຊ້ກຳມະກອນ 2 ເຖິງ 3 ຄົນໂດຍໃຊ້ເວລາເກືອບສອງອາທິດໃນການສ້າງຫ້ອງວິດໃຫ້ສຳເລັດ, ແລະ ຄ່າແຮງງານລວມແມ່ນປະມານ 3 ລ້ານກີບ (375 ໂດລາ) — ສະເລ່ຍອັດຕາແຮງງານລາຍວັນປະມານ 134,000 ກີບຕໍ່ຄົນ (17 ໂດລາ). ດັ່ງນັ້ນ, ການໃຊ້ຊ່າງກໍ່ສາມາດເພີ່ມລາຄາຫ້ອງວິດຂຶ້ນເປັນສອງເທົ່າຕົວ. ໂຄງສ້າງເໜືອຖານໃຊ້ເວລາຍາວທີ່ສຸດ, ຊຶ່ງສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນວ່າຊ່າງກໍ່ລຶ້ງເຄີຍໃນການສ້າງໂຄງສ້າງທີ່ໃຫຍ່ (ດ້ວຍເຫດນີ້ຄ່າຂອງການສ້າງຫ້ອງສ້ວມຂ້າງເທິງຈຶ່ງສູງ). ການກໍ່ຂຸມຫ້ອງສ້ວມໂດຍໃຊ້ດິນຈີ່ (ເຊິ່ງຜູ້ດຳເນີນການ
ລາຍງານວ່າເປັນວິທີທີ່ປະຕິບັດທົ່ວໄປ) ຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ແຮງງານຫຼາຍກວ່າການໃຊ້ທໍ່ສີມັງ ຊຶ່ງເຫດຜົນສ່ວນໜຶ່ງແມ່ນວ່າຂຸມດັ່ງກ່າວມີຂະ ໜາດໃຫຍ່ກວ່າຈຶ່ງເພີ່ມຄ່າໃຊ້ຈ່າຍລວມຂອງຫ້ອງສ້ວມ.
ຄ່າຂົນສົ່ງໃນລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງສຸຂະອານະໄມມີຢູ່ສອງຮູບແບບຄື: ເປັນລາຄາທີ່ຊັດເຈນສຳລັບນຳສົ່ງ
ຜະລິດຕະພັນ ແລະ ລາຄາບົ່ມຊ້ອນທີ່ລວມຢູ່ໃນລາຄາຂອງຜະລິດຕະພັນ ແລະ ການບໍລິການ. ຫົວໜ່ວຍຄ່າຂົນສົ່ງລະຫວ່າງຢູ່ສູນກາງແມ່ນຕ່ຳກວ່າຄ່າຂົນສົ່ງຂອງທ້ອງຖິ່ນ. ຄ່າຂົນສົ່ງຈຳນວນຫຼາຍລະຫວ່າງສູນກາງຕ່າງໆແມ່ນປະມານ 400 ກີບ/ໂຕນ/ຫຼັກ ບ່ອນທີ່ມີສະພາບເສັ້ນທາງທີ່ດີ ແລະ ບໍ່ເປັນພູຜາແຕ່ຖ້າເສັ້ນທາງບໍ່ດີ ແລະ ເປັນພູຜາ
ນັ້ນແມ່ນ 750 ກີບ/ໂຕນ/ຫຼັກ. ແນວໃດກໍຕາມ, ການກະຈາຍສິນຄ້າຈາກຕົວເມືອງໃຫຍ່ໄປຫາຕົວເມືອງນ້ອຍ ແລະ ໝູ່ບ້ານ, ໂດຍສະເພາະໄປຍັງເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ຫຼື ເຂດພູຜາ, ເຫັນໄດ້ວ່າຄ່າຂົນສົ່ງສູງຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ຄ່າຂົນສົ່ງໄປຕົວເມືອງດ້ວຍລົດຂະໜາດນ້ອຍແມ່ນປະມານ 5,500 ກີບ/ໂຕນ/ຫຼັກ. ຍ້ອນວ່າລົດບັນທຸກຄັນໜຶ່ງທີ່ໄປເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກສາມາດບັນຈຸ 3 ຫາ 4 ວິດແບບພື້ນຖານເທົ່ານັ້ນ, ຄ່າວິດໜຶ່ງຈະເພີ່ມຄ່າຂົນສົ່ງປະມານ 136,000 ກີບ (17 ໂດລາ) ຕໍ່ຊຸວິດ (34% ຂອງຄ່າໂຄງຫຼັກຂອງວິດພື້ນຖານ), ໂດຍຂຶ້ນກັບພູມີປະເທດ ແລະ ໄລຍະທາງນຳອີກ.
ຄວາມອາດສາມາດຈ່າຍ
ຄົວເຮືອນຊົນນະບົດຜູ້ທຸກຍາກບໍ່ສາມາດຈ່າຍສຳລັບຫ້ອງວິດໃນລາຄາ 2.8 ລ້ານກີບ. ສຳລັບຄົວເຮືອນທີ່ຢູ່ໃນເສັ້ນ
ຄວາມທຸກຍາກທາງການຂອງຊົນນະບົດ (180,000 ກີບ (22.50 ໂດລາ)/ຄົນ/ເດືອນ, ເຊິ່ງເທົ່າກັບ 900,000 ກີບ (112.50 ໂດລາ) ສຳລັບຄົວເຮືອນທີ່ມີ 5 ຄົນ), ຄ່າຂອງຫ້ອງສ້ວມທົ່ວໄປຈະເທົ່າກັບເງິນລາຍຮັບສາມເດືອນ. ຫຼາຍຄົວເຮືອນເປົ້າໝາຍມີລາຍໄດ້ຕ່ຳກວ່ານັ້ນອີກ: 85% ຂອງຄົວເຮືອນຊົນນະບົດທຸກຍາກທີ່ໄດ້ສຳຫຼວດໃນ
ພາກໃຕ້ມີລາຍຮັບປະຈຳເດືອນຕ່ຳກວ່າ 500,000 ກີບ (63 ໂດລາ); ແລະ ຄ່າຂົນສົ່ງຍິ່ງພາໃຫ້ລາຄາວິດແພງ
ຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ. ຫ້ອງສ້ວມທົ່ວໄປຈະເທົ່າກັບລາຍຮັບຫົກເດືອນຂອງຄົວເຮືອນເຫຼົ່ານີ້.
ທ່າແຮງຕະຫຼາດສໍາລັບວິດຖ່າຍຕົ້ນທຶນຕ່ໍາແມ່ນປະມານ 150,000 ຫາ 200,000 ຕໍ່ຊຸດໜຶ່ງ, ຂຶ້ນກັບລາຄາຂອງ
ວິດແລະ ເມື່ອການແຈກຢາຍໃຫ້ບັນດາຄົວເຮືອນບໍ່ມີບັນຫາ. ການຄາດຄະເນດັ່ງກ່າວແມ່ນບົນພື້ນຖານທີ່ວ່າຄົວເຮືອນ
ຊົນນະບົດຢູ່ລາວປະມານ 414,000 ຄົວເຮືອນບໍ່ໃຊ້ສິ່ງອຳນວຍຄວາມສະດວກທີ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງແລະ 46% ຂອງຄົວເຮືອນໃນຊົນນະບົດທີ່ບໍ່ມີວິດຖ່າຍພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍ 500,000 ກີບ (62.50 ໂດລາ) ສຳລັບວິດຖ່າຍໜຶ່ງ (WSP – ການສຶກສາພຶດຕິກຳດ້ານສຸຂະອານະໄມຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ), ຊຶ່ງເທົ່າກັບ 190,500 ຄົວເຮືອນ.
ການເງິນ
ຜູ້ດຳເນີນການໃນຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງຫຼາຍລາຍແມ່ນສາມາດຂໍສິນເຊື່ອໃນລະບົບ. ປະມານ 50% ຂອງຜູ້ສະໜອງ
ວັດສະດຸທີ່ໄດ້ສຳພາດມີບັນຊີທະນາຄານ ຫຼື ເງິນກູ້ຈາກ MFI. ອັດຕາດອກເບ້ຍສະເລ່ຍແມ່ນປະມານ 13% ຕໍ່ປີ (ແຕ່ 6% ຫາ 15%) ແລະ ໄລຍະການກູ້ແມ່ນແຕ່ 1 ຫຼື 3 ປີ. ປະມານ 22% ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງທີ່ໄດ້ສຳພາດແມ່ນໄດ້
ກູ້ຢືມເງິນຈາກທະນາຄານ, ໂດຍເສຍຄ່າດອກເບ້ຍ 14% ສຳລັບໄລຍະກູ້ 1 ປີ. ຊ່າງກໍ່ບໍສາມາດເຂົ້າເຖິງແຫຼ່ງເງິນ
ສິນເຊື່ອໃນລະບົບ, ອາດເປັນເພາະວ່າພວກເຂົາມີຄວາມຕ້ອງການໜ້ອຍກວ່າ ຫຼື ອາດຈະເປັນເພາະພວກເຂົາບໍ່ມີຫຼັກຄ້ຳປະກັນກໍເປັນໄດ້. ຖ້າຊ່າງກໍ່ຢືມ, ສ່ວນໃຫຍ່ຈະແມ່ນການຢືມເງິນນອກລະບົບ.
ຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກ
ຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸໄດ້ກ່າວວ່າສະພາບຖະໜົນທີ່ບໍ່ດີເປັນຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກຫຼັກ (31% ຂອງຜູ້ສະໜອງລາຍງານວ່າເຫດຜົນດັ່ງກ່າວເປັນຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກຫຼັກ). ມັນຍັງເປັນບັນຫາໃຫຍ່ສຳລັບຜູ້ຜະລິດສີມັງ (ປະມານ 19%).
ບັນຫາກ່ຽວກັບການຂາດແຮງງານ ແລະ ແຮງງານທີ່ມີຄຸນນະພາບແມ່ນບັນຫາທີ່ຮ້າຍແຮງສຳລັບຜູ້ຜະລິດສີມັງ
ແລະ ຊ່າງກໍ່ຍ້ອນວ່າທຸລະກິດຂອງພວກແມ່ນອີງໃສ່ແຮງງານຫຼາຍກວ່າຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸ: ເກືອບ 40% ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງແລະ ຊ່າງກໍ່ແມ່ນປະສົບກັບບັນຫາແຮງງານບໍ່ພຽງພໍ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, 21% ຂອງຊ່າງກ່າວເຖິງບັນຫາກ່ຽວກັບພະນັກງານ ແລະ ບັນຫາການຝືກອົບຮົມ (ຫຼາຍຄົນໄດ້ກ່າວເຖິງບັນຫາພະນັກງານທີ່ຂາດວຽກ ແລະ ຕົ້ນທຶນສຳລັບຄ່າແຮງງານ). ຂໍ້ຈຳກັດດ້ານແຮງງານບໍ່ແມ່ນບັນຫາສະເພາະສຳລັບລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໃນຂະແໜງການສຸຂະອານະໄມ. ມັນເປັນເລື່ອງປົກກະຕິສຳລັບທຸລະກິດໃນລາວທີ່ປະສົບກັບແຮງງານທີ່ຈຳກັດ. ຕົວຢ່າງໃນປີ 2011, 18% ຂອງທຸລະກິດໃນ ສ.ປ.ປ ລາວໄດ້ລາຍງານວ່າແຮງງານທີ່ຂາດທັກສະເປັນຂໍ້ຈຳກັດຫຼັກ (ທະນາຄານໂລກ 2011).
ລູກຄ້າບໍ່ຈ່າຍ (30% ຂອງຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸ) ແລະ ຄວາມຕ້ອງການບໍ່ພຽງພໍ (35% ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງແລະ 41% ຂອງຊ່າງກໍ່) ແມ່ນຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກສຳຄັນທີ່ຈຳກັດການດຶງດູດທາງດ້ານການເງິນເຂົ້າສູ່ທຸລະກິດສຸຂະອານະໄມ. 28% ຂອງຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸແລະ 38% ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງລາຍງານວ່າການເຂົ້າຫາແຫຼ່ງທຶນເປັນບັນຫາ. ການເຂົ້າເຖິງທຶນເປັນບັນຫາທົ່ວໄປຂອງທຸລະກິດຂະໜາດນ້ອຍ. ໃນປີ 2011, ປະມານ 20% ຂອງບໍລິສັດລາວລາຍງານວ່າການເຂົ້າຫາແຫຼ່ງທຶນເປັນຂໍ້ຈຳກັດຫຼັກ (ທະນາຄານໂລກ 2011) ແລະ 57% ຂອງທຸລະກິດຈຸລະພາກກໍຄື 45% ຂອງທຸລະກິດຂະໜາດນ້ອຍກ່າວວ່າການຂາດຕົ້ນທຶນເປັນບັນຫາ “ໃຫຍ່” ຫຼື “ໃຫຍ່ຫຼາຍ” (GIZ 2012).
ສະຫລຸບຜົນການຄົ້ນຄວ້າ
ຜູ້ດຳເນີນການ
|
1
|
ບໍ່ມີຜູ້ດຳເນີນການໃດທີ່ຂາຍຫ້ອງສ້ວມຄົບຊຸດ (ຍົກເວັ້ນບາງໂຄງການທົດລອງເຊັ່ນ PSI/WSP) – ລະບົບຕ່ອງໂສ້ແມ່ນແຍກກັນ.
|
2
|
ທຸລະກິດຕ່າງໆແມ່ນອາໄສແຫຼ່ງລາຍຮັບອື່ນໆ – ພວກເຂົາບໍ່ຖືວ່າຕົນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງສິນຄ້າສຸຂະອານະໄມ.
|
3
|
ປະກົດວ່າເຈົ້າຂອງທຸລະກິດສະໜອງສິນຄ້າທີ່ເປັນຜູ້ຍິງມີອັດຕາສູງ (62%) ແຕ່ສອດຄ່ອງກັບທຸລະກິດຈຸລະພາກອື່ນໆ.
|
4
|
ທຸລະກິດສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນມີຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ບໍ່ໄດ້ລົງທະບຽນ (ແລະ ຍິ່ງບໍ່ໄດ້ລົງທະບຽນຫຼາຍກວ່າສຳລັບທຸລະກິດທີ່ຢູ່ນອກເທດສະບານເມືອງ).
|
5
|
1 ໃນ 4 ຂອງຜູ້ຜະລິດສີມັງລາຍງານວ່າມີແຜນການຕະຫຼາດ, ຊຶ່ງປະກົດວ່າສູງ.
|
6
|
ຊ່າງກໍ່ເຮັດວຽກຊົ່ວຄາວ, ຊຶ່ງເດີນທາງໄກໄປເຮັດວຽກ ແລະ ໄລຍະແກ່ຍາວ.
|
7
|
ຜູ້ຜະລິດສີມັງມີວຽກຫຼາຍກວ່າໃນລະດູຝົນ, ຊຶ່ງກົງກັນຂ້າມກັນກັບຊ່າງກໍ່ ແລະ ຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸ.
|
8
|
ທຸລະກິດເຮັດການຕະຫຼາດໜ້ອຍ (ແລະ ເກືອບວ່າບໍ່ໃຊ້ຕົວແທນຂາຍ).
|
ຜູ້ບໍລິໂພກ
|
9
|
ຊ່າງກໍ່ຮັບຮູ້ຄວາມຕ້ອງການຂອງຄົວເຮືອນດີກວ່າ.
|
10
|
ຄົວເຮືອນມັກໃຊ້ແຮງງານຂອງຕົນເອງ.
|
11
|
ຜູ້ບໍລິໂພກ (83% ທີ່ບໍ່ແມ່ນເຈົ້າຂອງ) ແມ່ນພ້ອມທີ່ຈະຈ່າຍຫຼາຍກວ່າສຳລັບໂຄງສ້າງຖານທີ່ໃຊ້ດິນຈີ.
|
12
|
ຜູ້ທີ່ບໍ່ມີວິດສ່ວນຫຼາຍ (82%) ບໍ່ຕ້ອງການຢືມເງິນເພື່ອທີ່ຈະມາສ້າງຫ້ອງສ້ວມ.
|
13
|
68% ຂອງຄົວເຮືອນແມ່ນເດີນທາງໄປຊື້ວັດສະດຸເພື່ອມາເຮັດຫ້ອງສ້ວມ (ໄປຍັງເທດສະບານເມືອງ ຫຼືເມືອງທີ່ໃຫຍ່ກວ່າ).
|
ລາຄາ ແລະ ທາງເລືອກສຸຂະພັນຫ້ອງສ້ວມ
|
14
|
ສ້ວມສ່ວນໃຫຍ່ທີ່ສ້າງຈາກລະບົບຕ່ອງໂສການສະໜອງແມ່ນແພງຫຼາຍ – ທຽບເທົ່າກັບລາຍຮັບຫົກເດືອນຂອງຄົວເຮືອນ
ທຸກຍາກ.
|
15
|
ຄ່າແຮງງານສາມາດເພີ່ມລາຄາສຸຂະພັນຫ້ອງສ້ວມທົບເຄິ່ງ.
|
16
|
ການກໍ່ດ້ວຍດິນຈີແທນທໍ່ສີມັງໄດ້ກາຍເປັນທີ່ນິຍົມ.
|
17
|
ຕະຫຼາດຊົນນະບົດບົ່ມຊ້ອນສຳລັບຕົວເລືອກຕົ້ນທຶນຕ່ຳແມ່ນ 150,000 ຫາ 200,000.
|
ການແຂ່ງຂັນ ແລະ ອັດຕາກຳໄລ
|
18
|
ຜຸ້ດຳເນີນການມີຫຼາຍແຫຼ່ງຈາກຂັ້ນເທິງຂອງຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ ແລະ ປະສົບກັບການແຂ່ງຂັນພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ.
|
19
|
ລວມຍອດອັດກຳໄລສະເລ່ຍ 15% ຫາ 40% ແມ່ນບໍ່ຫຼາຍເກີນໄປສຳລັບຜະລິດຕະພັນດັ່ງກ່າວໃນຕະຫຼາດຊົນນະບົດ.
|
20
|
ຜູ້ດຳເນີນການຈຳນວນໜຶ່ງຄິດວ່າອັດຕາກຳໄລຈາກການຂາຍວິດແມ່ນຕ່ຳກວ່າກຳໄລຈາກກິດຈະກຳອື່ນໆ.
|
ຄ່າຂົນສົ່ງ
|
21
|
ຖະນົນແມ່ນຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກຫຼັກ
|
22
|
ການເຂົ້າຫາໝູ່ບ້ານຫຼາຍແຫ່ງແມ່ນຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ ແລະ ໝູ່ບ້ານຈຳນວນໜຶ່ງແມ່ນບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໃນລະດູຝົນ.
|
23
|
ຜູ້ສະໜອງສ່ວນໃຫຍ່ຈະສົ່ງແຕ່ສະເພາະສິນຄ້າທີ່ສັ່ງຊື້ຫຼາຍແຕ່ບໍ່ສົ່ງສິນຄ້າທີ່ສັ່ງຊື້ຂະໜາດນ້ອຍ.
|
24
|
ຄ່າຂົນສົ່ງ – ສຳລັບການສັ່ງຊື້ໄປຍັງເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ – ອາດຈະເພີ່ມເຂົ້າ 34% ຂອງລາຄາສິນຄ້າ
|
25
|
ຊ່າງກໍ່ລາຍງານວ່າຜູ້ຜະລິດສີມັງທີ່ບໍລິການສົ່ງສິນຄ້າເປັນທີ່ນິຍົມ
|
ການເງິນ
|
26
|
ຜູ້ດຳເນີນການລາຍງານວ່າການ ການເຂົ້າເຖິງແຫຼ່ງທຶນເປັນຂໍ້ຈຳກັດ.
|
27
|
ທຸລະກິດຕ່າງໆມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບລູກຄ້າທີ່ຊຳລະເງິນຊ້າ ຫຼື ບໍ່ຊຳລະ.
|
ແຮງງານ
|
28
|
ການຂາດແຮງງານແມ່ນຂໍ້ຈຳກັດ, ຊຶ່ງສອດຄ່ອງກັບບັນດາທຸລະກິດຕ່າງໆໃນເສດຖະກິດຂອງລາວ.
|
ລັດຖະບານ
|
29
|
ແຜນງານຂອງລັດຖະບານ ແລະ ອົງການທີ່ບໍ່ສັງກັດກັບລັດຖະບານ (NGO) ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ.
|
30
|
ເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຖະບານອາດຈະຖືວ່າການສະໜອງສິນຄ້າສຸຂະພັນທັງໝົດນັ້ນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງແຜນ ງານລັດຖະບານ (ເມື່ອມີພຽງແຕ່ 24% ເທົ່ານັ້ນ).
|
31
|
ບໍ່ມີໃຜທີ່ແນະນຳລັດຖະບານໃຫ້ປັບປຸງສະພາບແວດລ້ອມສຳລັບທຸລະກິດ ຫຼື ການລົງທືນ.
|
ນອກຈາກຜົນການຄົ້ນຄວ້າໂດຍລວມຂ້າງເທິງນັ້ນ, ຜົນການຄົ້ນຄ້ວາພາກພື້ນມີດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
ລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງພາກເໜືອ
|
32
|
ມີຫຼັກຖານວ່າມີການສົມຮູ້ຮ່ວມຄິດລະຫວ່າງສອງຜູ້ສະໜອງວັດສະດຸໃນເຂດຜາອຸດົມ.
|
33
|
ປະກົດວ່າພາສີນຳເຂົ້າ ແລະ ຄ່າທຳນຽມກໍຄືອັດຕາອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມເປັນບັນໃຫຍ່ກວ່າຢູ່ພາກເໜືອ.
|
ລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງພາກກາງ
|
36
|
ຜູ້ຜະລິດສີມັງ ແລະ ຊ່າງກໍ່ໄດ້ຮັບການຝຶືກອົບຮົມໜ້ອຍກວ່າທາງພາກເໜືອ ແລະ ພາກໄຕ້.
|
37
|
ຄ່າແຮງງານລາຍວັນຂອງຊ່າງກໍ່ແມ່ນສູງກວ່າທາງພາກເໜືອ ແລະ ໄຕ້
|
ລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງພາກໃຕ້
|
38
|
ຜູ້ຜະລິດສີມັງທາງພາກໃຕ້ລາຍງານວ່າການຂາຍຜະລິດຕະພັນສຸຂະພັນແມ່ນຕ່ຳກວ່າພາກເໜືອ ແລະພາກກາງ
|
39
|
ທຸລະກິດທາງພາກໄຕ້ມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະເພິ່ງພາກິດຈະກຳທຸລະກິດດ້ານອື່ນໆ
|
40
|
ທຸລະກິດໃນພາກໄຕ້ສ່ວນໃຫຍ່ບໍ່ມີແຜນການຕະຫຼາດ
|
ຂໍ້ສະເໜີ
ການເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນຂ່າວສານດ້ານການຕະຫຼາດ
ຕະຫຼາດໃນຊົນນະບົດສຳລັບສຸຂະພັນສ້ວມຕົ້ນທຶນຕ່ຳ (ຕ່ຳກວ່າ 700,000 ກີບ) ແມ່ນປະມານ 150,000 ຫາ 200,000 ວິດ, ຖ້າຖືວ່າບໍ່ມີບັນຫາໃນການແຈກຢາຍສິນຄ້າສຸຂະພັນສ້ວມ. ຄວາມຈິງທີ່ຜູ້ປະກອບການບໍ່ມີມາດຕະການເພື່ອຮອງຮັບຄວາມຕ້ອງການນີ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າມັນເປັນທຸລະກິດທີ່ບໍ່ໄດ້ກຳໄລ ຫຼື ເປັນຮູບແບບການລົ້ມເຫຼວ
ຂອງຕະຫຼາດໃດໜຶ່ງ, ເຊັ່ນ: ການຮັບຮູ້ຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ສະເໝີພາບກັນ. ທັງລັດຖະບານ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມພັດທະນາຄວນແກ້ໄຂບັນຫາຊ່ອງວ່າງດ້ານຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວໂດຍການເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນດ້ານການຕະຫຼາດ (ຂະໜາດບົ່ມຊ້ອນ, ອື່ນໆ) ເພື່ອສົ່ງເສີມ
ໃຫ້ມີການລົງທຶນຫຼາຍຂຶ້ນ ຫຼື ເພື່ອດຶງດູດຜູ້ປະກອບການໃໝ່ໆ, ກໍຄືການແຈ້ງຕະຫຼາດວ່າມີການແຊກແຊງດ້ານຄວາມ
ຕ້ອງການເພື່ອເປັນການສົ່ງເສີມການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານຄວາມຕ້ອງການທີ່ເປັນໄປໄດ້.
ຄວນເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບປະເພດສຸຂະພັນສ້ວມທີ່ຍັງບໍ່ສາມາດຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕ້ອງການໃນປະຈຸບັນ. ແບບສຸຂະພັນສ້ວມທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ເຫຼົ່ານີ້ຄວນຕິດຕັ້ງໄດ້ງ່າຍ ແລະ ໄວກວ່າ. ແບບທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ແມ່ນມີຢູ່ແລ້ວເຊັ່ນ: ວິດຕົ້ນທຶນຕ່ຳ (ລາຄາປະມານ 50 ໂດລາບໍ່ລວມຖານ) ທີ່ທາງ WSP, ໂດຍຜ່ານການດຳເນີນການ
ຂອງຄູ່ສ່ວນ PSI, ແມ່ນໄດ້ພະຍາຍາມຂະຫຍາຍໄປແຂວງຈຳປາສັກ ແລະ ເຊກອງ.
ການຈັດວາງດ້ານການເງິນ
ບໍ່ຄວນສົ່ງເສີມການສະໜອງທຶນໂດຍກົງແຕ່ຄວນສົ່ງເສີມການຈັດວາງດ້ານການເງິນວິທີອື່ນໆເຊັ່ນ: ແຜນການຜ່ອນເປັນງວດກັບ MFI ແລະ/ຫຼື ສະຖາບັນການເງິນອື່ນໆ.
ການຈ່າຍເປັນງວດຈະເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຄົນສາມາດຊື້ສຸຂະພັນສ້ວມ. ແນວໃດກໍຕາມ, ທູລກິດໃນລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງບໍ່ອາດຈະຈັດການແຜນການຜ່ອນສຳລະເປັນງວດດ້ວຍຕົນເອງ. ໂດຍການຮ່ວມມືກັບທະນາຄານ ຫຼື MFI, ຜູ້ດຳເນີນການແມ່ນສາມາດສະໜອງສຸຂະພັນສ້ວມດ້ວຍສິນເຊື່ອໃນລະບົບ ໂດຍການສຳລະເງິນທີ່ກະຈາຍເປັນເວລາໃດໜຶ່ງ (ຊຶ່ງເປັນການດຶງດູດຜູ້ບໍລິໂພກ) ແລະ ບໍ່ມີຄວາມສ່ຽງດ້ານສິນເຊື່ອທີ່ມາຈາກຜູ້ທີ່ບໍ່ຈ່າຍຄືນ (ເປັນການດຶງດູດທຸລະກິດ). ຄົວເຮືອນຕົກລົງທີ່ຈະຊື້ຊຸດຫ້ອງສ້ວມ ແລະ ຍືນຂໍເງິນກູ້
ໃນເວລາດຽວກັນ, MFI ອະນຸມັດເງິນກູ້ ແລະ ຈ່າຍໃຫ້ທຸລະກິດ, ແລະ ຄົວເຮືອນຈ່າຍຄືນກັບ MFI ຕະຫຼອດໄລຍະໃດໜຶ່ງ. ກົນລະຍຸດນີ້ຈະຕ້ອງເອົາຊະນະຄວາມລັງເລໃຈຂອງຜູ້ບໍລິໂພກທີ່ຈະຕິດນີ້ຊື້ຊຸດສຸຂະພັນສ້ວມ, ແລະຜູ້ໃຫ້ຢືມທີ່ສ່ຽງບໍ່ໄດ້ຮັບເງິນຄືນ. ຄວາມຕ້ານທານນີ້ແມ່ນສາມາດແກ້ໄຂຮ່ວມກັນໂດຍຜູ້ມີສ່ວນຮ່ວມທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ລັດຖະບານ, ຜູ້ໃຫ້ທຶນ ແລະ NGOs ທີ່ມີຄວາມສົນໃຈ ແລະ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນການສຶກສາລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງ. ໂດຍສະເພາະມີສ່ວນຫົວຂອງນາຍບ້ານ (ເບິ່ງຂ້າງລຸ່ມ) ສາມາດຊ່ວຍຈຳກັດເຫດການບໍ່ຈ່າຍຄືນເງິນກູ້.
ນາຍບ້ານເປັນຜູ້ນຳໜ້າ ແລະ ຜູ້ປະສານງານ
ນາຍບ້ານຄວນມີບົດບາດເປັນຜູ້ນຳໜ້າດ້ານສຸຂະອານະໄມ. ພວກເຂົາສາມາດເຮັດບົດບາດຜູ້ປະສານງານສຳລັບການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍ. ການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍສາມາດເພີ່ມຂະໜາດຂອງຕະຫຼາດ ແລະ ສົ່ງຜົນໃນທາງທີ່ດີເພື່ອການຂະຫຍາຍກຳໄລ. ນີ້ຈະຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນບັນຫາດ້ານຄ່າຂົນສົ່ງທີ່ສູງ – ເຖິງວ່າຄ່າຂົນສົ່ງຍັງສູງຢູ່ສຳລັບການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍ.
ບໍຄວນສົ່ງເສີມການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍໂດຍກົງຂອງລັດຖະບານ ຫຼື ຜູ້ໃຫ້ທຶນເພາະຈະເປັນການບິດເບືອນ ແລະ ລົບຄວາມສຳພັນລະຫວ່າງຜູ້ສະໜອງ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກ. ການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍອາດຈະນຳສົ່ງເຖິງສະຖານທີ່. ການສັ່ງຊື້ຈຳນວນຫຼາຍທີ່ສົ່ງຮອດສະຖານທີ່ຈະຊ່ວຍຫຼຸດຄ່າຂົນສົ່ງໄດ້ (ແລະ ການແຕກຫັກຕ່າງໆ).
ການຂາຍ ແລະ ການຕະຫລາດ
ຜູ້ດຳເນີນການຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງດຳເນີນການຕະຫຼາດສຳລັບຜະລິດຕະພັນ ແລະ ການບໍລິການທີ່ໜ້ອຍ ຫຼື ວ່າບໍ່ມີເລີຍ — ບໍ່ພຽງແຕ່ການຕະຫຼາດດ້ານສຸຂະອານາໄມເທົ່ານັ້ນແຕ່ບໍ່ວ່າການຕະຫຼາດອື່ນກໍຕາມ. ໂດຍການໃຫ້
ນາຍບ້ານເປັນຜູ່ນຳໜ້າດ້ານວຽກງານສຸຂະອານາໄມ, ພວກເຂົາສາມາດເຮັດໜ້າທີ່ສົ່ງເສີມຜະລິດຕະພັນສ້ວມ ແລະ ແນະນຳຜູ້ສະໜອງ. ວິທີການໜຶ່ງແມ່ນການເຮັດວຽກຮ່ວມກັບທຸລະກິດເພື່ອວ່າໃຫ້ພວກເຂົາສະດວກໃນການຈ່າຍຄ່ານາຍໜ້າໃຫ້ນາຍບ້ານສຳລັບການຂາຍຜະລິດຕະພັນສ້ວມ. ນາຍບ້ານກໍ່ຈະມີແຮງຈູງໃຈໃນການສົ່ງເສີມການ
ໃຊ້ວິດຖ່າຍ.
ການສ້າງຂີດຄວາມສາມາດ
ການສ້າງຂີດຄວາມສາມາດແມ່ນສາມາດຜ່ານການໃຫ້ຄຳປຶກສາທາງທຸລະກິດເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ທຸລະກິດໃນຊົນນະບົດ
ໄດ້ມີການວາງແຜນ ແລະ ການບໍລິຫານດ້ານການເງິນ. ການປັບປຸງປະສິດທິພາບຂອງທຸລະກິດໃນລະບົບຕ່ອງໂສ້ການ
ສະໜອງສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ຕົ້ນທຶນການຜະລິດຫຼຸດລົງໄດ້, ຊ່ວຍໃຫ້ລາຄາສ້ວມທີ່ຜະລິດຫຼຸດລົງໃນຂະນະທີ່ຍັງຮັກສາ
ອັດຕາກຳໄລໄດ້.
ນອກຈາກນີ້, ການຈັດກອງປະຊຸມໂດຍການເປັນເຈົ້າພາບ ແລະ/ຫຼື ການສະໜັບສະໜູນຈາກຜູ້ໃຫ້ບໍລິການຂະໜາດ
ໃຫຍ່ຂອງພາກເອກະຊົນ (ເຊັ່ນ: ບໍລິສັດສີມັງລາວ), ຫຼື ການຢ້ຽມຢາມທຸລະກິດອື່ນໆສາມາດເພີ່ມຄວາມຮູ້ດ້ານການຕະຫຼາດ ແລະ ດ້ານວິຊາການໃນຂະນະທີ່ຍັງຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມໂຍງກັບລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະຫນອງ. ການເຊື່ອມໂຍງກັບຜູ້ດຳເນີນການຂະຫນາດໃຫຍ່ກ່ວາສາມາດສົ່ງຜົນໃຫ້ມີເຄື່ອຄ່າຍຕົວແທນ, ການແຈກຢາຍ ຫຼື ການຮັບເໝົາລາຍຍ່ອຍ, ຊຶ່ງຈະຊ່ວຍແກ້ໄຂສິ່ງທ້າທາຍດ້ານຂີດຄວາມອາດສາມາດ ແລະດ້ານການຄ້າ.
ສຸຂະພັນຫ້ອງສ້ວມແບບສຳເລັດຮູບ
ຄ່າຂອງວິດສ່ວນຫຼາຍແມ່ນມາຈາກຄ່າວັດສະດຸ ແລະ ຄ່າຂົນສົ່ງ. ການຂາຍເປັນຊຸດ (ທີ່ມີວັດສະດຸທັງໝົດເປັນຊຸດ
ຈາກສະຖານທີ່ດຽວ) ນັ້ນເປັນວິທີທາງໜຶ່ງເພື່ອຫຼຸດຕົ້ນທຶນຂອງວິດຖ່າຍ. ວິທີການດັ່ງກ່າວຈະຊ່ວຍຫຼຸດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ
ໃນການດຳເນີນທຸລະກຳຂອງຄົວເຮືອນ (ເຊິ່ງປະຈຸບັນພວກເຂົາຕ້ອງເຂົ້າຫາຜູ້ດຳເນີນການສອງບ່ອນເພື່ອຊື້
ວັດສະດຸທີ່ຈຳເປັນ). ຈະຊ່ວຍຫຼຸດການກະຈາຍຕົວຂອງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໂດຍ ໂດຍການສະໜອງ
ຜະລິດຕະພັນສ້ວມເປັນລາຄາດຽວ, ດີກວ່າວັດສະດຸຈາກຫລາຍບ່ອນ. ເມື່ອລວມກັບການອອກແບບຫ້ອງສ້ວມ
ທີ່ຖືກກວ່າ (ໂດຍທີ່ການອອກແບບຍັງເປັນທີ່ໜ້າສົນໃຈຕໍ່ກັບຜູ້ຊົມໃຊ້), ແບບນີ້ສາມາດສະໜອງຜະລິດຕະພັນ
ທີ່ເປັນທີ່ພໍໃຈກວ່າເກົ່າສຳລັບຕະຫຼາດ.
ການປະຕິຮູບທຸລະກິດລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງແບບການຂາຍຊຸດສ້ວມເປັນຊຸດຈະກາຍເປັນທຸລະກິດຫຼັກ (ຫຼື ອັນດຽວ) ທີ່ຈະຊ່ວຍຫຼຸດບັນຫາຕ່າງໆໃນລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໄດ້. ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ບັນຫາຫຼັກບໍ່ໄດ້ຢູ່ທີ່ທຸລະກິດ. ການປ່ຽນແປງທຸລະກິດ (ເຊັ່ນ: ການປ່ຽນແປງຜະລິດຕະພັນຂອງພວກເຂົາໂດຍການຂາຍແບບເປັນຊຸດສຳເລັດຮູບ ຫຼື ການປ່ຽນແປງວິທີ່ການຂາຍຂອງພວກເຂົາເພື່ອໃຫ້່ລວມການຕະຫຼາດ ຫຼື ຂາຍຜ່ານຕົວແທນ) ສາມາດປັບປຸງລະບົບຕ່ອງໂສ້ການສະໜອງໄດ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ແຕ່ບັນຫາທີ່ສຳຄັນບາງອັນກໍຈະບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້. ຕົວຢ່າງ, ການສົ່ງ
ມອບສ້ວມໃນບາງພື້ນທີ່ຍັງຄົງລຳບາກ ແລະ ມີລາຄາແພງ.
ທຸລະກິດຈະປັບປຸງແນວໃດເພື່ອໃຫ້ການຂາຍຜະລິດຕະພັນ (ສຸຂະພັນສ້ວມ) ທີ່ມີການບໍລິໂພກໃນຈັງວະທີ່ຊ້າ (ຄືການຂາຍທີ່ຄວາມຖີ່ຕ່ຳ, ຊ້າ) ໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີລາຄາຂົນສົ່ງແພງ? ບໍ່ມີວິທີການງ່າຍ. ການປ່ຽນແປງຕ້ອງໃຊ້
ເວລາ. ການປ່ອຍໃຫ້ທຸລະກິດຂະຫຍາຍຕົວເອງ – ໂດຍຕອບສະໜອງຕໍ່ການລິເລີ່ມດ້ານຄວາມຕ້ອງການ – ອາດຈະ
ບໍ່ສົ່ງຜົນຂະໜາດໃຫຍ່ທັນທີ, ແຕ່ຈະມີຄວາມຍືນຍົງຫຼາຍກວ່າ ແລະ ມີຄ່າຕົ້ນທຶນຕໍ່ວິດຂອງແຜນງານລັດຖະບານ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມພັດທະນາທີ່ຕ່ຳກວ່າ.
Share with your friends: |