Ill—IV asrlarda qadimgi Xorazm hukmdorlari -xorazmshohlamingqarorgohi shu joy da joylashgan. Saroyda maxsus «Shohlar xonasi», «G'alaba xonasi» va «Askarlar xonasi» bo'lgan. «Shohlar xonasi» ga qo'yilgan haykallar shoh ajdodlarining ilohiylash- tirilganligini aks ettirgan. «G'alaba xonasi»dagi baland qilib ishlangan haykallar shohning shon-shavkatini ifodalagan. «Askarlar xonasi»da esa Xorazm shohlarining ulkan, askarlaming esa kichik hajmlardagi tasvirlari aks ettirilgan. Ungayondosh qilib balandligi 25 metrli Ark bunyod etilgan. Saroydagi podsho arxividan mol terisi va yog 'och taxtachalarga yozilgan yuzdan ortiq hujjatlar topilgan. Tuproqqal’a ichida qurol-yarog' ustaxonasi ham bo'lgan. Afrosiyob.Afrosiyobga mil. av.VIII asr o'rtalarida asos solingan. U Samarqand shahrining qadimgi xarobasidir. Arxeologlar Afrosiyob madaniy qatlamini sinchiklab o'rganganlar va shaharning yuksak taraqqiy etganligidan guvohlik bemvchi ashyolami topganlar. Shahar dastlab makedoniyalik Aleksandr, XIII asrda esa mo'g'ullar tomonidan vayron etilgan. Mo'g'ullar bosqini natijasida shaharni suv bilan ta’minlash tobora og'irlashib borgan. Oxir-oqibat aholi Afrosiyobni butunlay tashlab ketishga majbur bo'lgan. Natijada Afrosiyob kimsasiz xarobaga aylangan. Ismoil Somoniy maqbarasi.Ismoil Somoniy maqbarasini IX-X asrlarda yurtimizni boshqargan somoniylar sulolasidan chiqqan Movarounnahming mashhur hukmdori Ismoil Somoniy qurdirgan. Buxoro shahrida qurilgan bu maqbara hozir ham qad kо'tarib turibdi. Minorai Kalon. Minorai Kalon (Katta minora) Buxoro shahrida bunyod etilgan eng go‘zal me’ moriy yodgorliklardan biri. Uni Movarounnahr hukmdori Arslonxon 1127-yilda qurdirgan. Minoraning poydevori yer sathidan 9 metr chuqurlikda bunyod etilgan. U tosh va maxsus qorishmadan ko‘tarilgan.
