12.2. Gazni saqlash jarayonida haydovchi - ishchi quduqlarni tadqiqot qilish Yer osti gaz omborlarini tashkil etish va ularni siklik ishlatish vaqtida, quduqlar individual va guruxlarga ajratilgan holda tadqiqot qilinadi.
Yer osti gaz omboridan gazni olish vaqtida, quduqlarni o'rnatilgan va o'rnatilmagan rejimlari uchun individual tadqiqot qilish, tadqiqot usuli, qullaniladigan uskuna va jixozlar bo'yicha gaz konlaridagi quduqlarni tadqiqot qilishdan farq qilmaydi. Tadqiqot natijalarini qayta ishlash yuriqnomalar bo'yicha olib boriladi. Ko'pincha tadqiqotlar vaqtida gazning atmosferaga yo’qotilishi kuzatiladi, gazning gaz quvuriga junatilishi bilan olib boriladigan quduqlarni sinashda, shtusergacha va undan keyingi bosimlarning ma'lum bir nisbati mavjud bo'lishi talab etadi.
Tajribalar shuni ko'rsatadiki, ko'pgina xollarda gazni qatlamga haydash jarayonida xam haydalayotgan gaz sarfi doimiy (o'zgarmas) bo'lganda quduqlarni tadqiqot qilish mumkin:
a) vaqt mobaynida qatlam g'ovakli bo'shlig'i hajmi bo'yicha o'rtalashgan bosimning kichik o'zgarishlarida;
b) tadqiqot vaqtida qatlamning nisbatan doimiy hajmiy
gazlashganligining o'zgarishi va gazlashganlik qalinligi. Bunday sharoit gazni qatlamga haydash boshlangandan so'ng, bir qancha vaqt o'tgandan keyin bo'lishi mumkin (1,5-2 oy).
Quduqqa doimiy, lekin turlicha sarfdagi gaz xaydaladi. Xar bir gaz sarfi uchun namunaviy manometrlar yordamida gazning o'rnatilgan rijimdagi quvur orti va bufer bosimi va xarorati o'lchanadi. Bundan tashqari, gaz xaydovchi quduqlardan uzoqda joylashgan kuzatuv (turib qolgan) quduqlari ustidagi statik bosimni o'lchash orqali qatlamdagi bosim aniqlanadi.
Quduq o'rnatilgan rejimda 15-20 daqiqa ishlatilganidan so'ng xaydalayotgan gaz ko'rsatgichlari yoziladi va gaz sarfi o'lchanadi. Gaz sarfi diafragmali sarfo'lchagich DP-430 orqali aniqlanadi. Tadqiqotlar natijasi bo'yicha grafik tuzilib, bu grafik orqali filtratsion qarshilik koeffitsientlari A va B aniqlanadi.
Bu usul chekkalarida suv bo'lgan yoki bo'lmagan, gazlashgan qatlami granulli kollektordan iborat bo'lgan qatlam tipidagi yer osti gaz omborlarini tadqiqot qilishda yanada yaxshiroq natijalar beradi.
Yer osti gaz omborlaridagi turli xil qatlam bosimida gaz iste’moli rejimiga bog'liq bo'lgan quduqlar ishining texnologik rejimini aniqlash, bitta to'plovchi punktga ulangan quduqlarni guruxli tadqiqot qilish natijalari asosida amalga oshirish mumkin.