Rossiya Federatsiyasi Fan va oliy ta'lim vazirligi
Tahdidning lingvistik belgilarini aniqlash uchun materiallar
Download 347.12 Kb.
|
- Navigate this page:
- 4.6. Tahdid holatlarida tilshunos mutaxassis tomonidan javob beradigan odatiy savollar
- 4.7. Tahdid korinishidagi ogzaki tajovuz belgilarini aniqlash boyicha uslubiy tavsiyalar
| 4.5. Tahdidning lingvistik belgilarini aniqlash uchun materiallar
Tadqiqot uchun mutaxassisga quyidagilar taqdim etiladi: suhbatlar va nutqlarning audio va video yozuvlari; gazeta, jurnal va internet nashrlari; kitoblar, broshyuralar, plakatlar, varaqalar va boshqa bosma materiallar; tadqiqot predmeti bilan bevosita bog'liq bo'lgan ish materiallari (agar ekspertiza hakamlik yoki jinoiy protsess doirasida o'tkazilgan bo'lsa). Og'zaki nutq tahlil qilinsa, u so'zma-so'z ko'chirilishi kerak. Bu protsedura ham tilshunos tomonidan amalga oshiriladi. Agar transkript imtihon tashabbuskori tomonidan allaqachon taqdim etilgan bo'lsa, u holda yozib olish vositasi bilan birga bo'lishi kerak. Agar bosma matnni tahlil qilish zarur bo'lsa, tekshirish uchun butun nashr, qirqish yoki aniq o'qilishi mumkin bo'lgan o'rganish mavzusi va chiqish ma'lumotlarini o'z ichiga olgan fotokopi taqdim etiladi. Nashrning elektron versiyasi mavjud bo'lsa, siz onlayn resursga havolani taqdim etishingiz mumkin. Onlayn nashrlar alohida e'tibor talab qiladi. Agar bu maqola bo'lsa, siz tarmoq manbasiga yoki chop etish ekraniga havolani taqdim etishingiz mumkin. Blogda yoki tezkor xabar almashish xizmatida joylashtirilgan matnni tahlil qilishda ushbu matnning nafaqat qog'oz versiyasini, balki elektron hujjat formatini ham taqdim etish kerak. Buning sababi shundaki, Internet aloqasi qog'ozda, ya'ni tarmoq makonidan tashqarida etarli darajada o'rganib bo'lmaydigan giperhavolalar kabi o'ziga xos xususiyatga ega. Agar sayt tadqiq qilinishi kerak bo'lsa, unda arxiv yaratilgan sanani ko'rsatuvchi raqamli tashuvchida arxivni taqdim etish kerak. Shuningdek, blog yoki veb-sayt bo'yicha ekspert tadqiqotini o'tkazishda ekspertga ob'ektni Internetda joylashgan joyda o'rganish imkoniyatini berish kerak. Ushbu turdagi ob'ektlar doimo o'zgarib turadiganligi sababli, Internet mutaxassisi uni suratga olishi va uni elektron shaklda taqdim etishi kerak. 4.6. Tahdid holatlarida tilshunos mutaxassis tomonidan javob beradigan odatiy savollar Tilshunos javob beradigan asosiy savol: "Munozarali nutq ishida tahdid bormi?" Ya'ni, tilshunos nutqiy muloqotda so'zlovchining o'zini N.ga tahdid bildiradigan tarzda tutganligini aniqlaydi. Ushbu turdagi ekspertiza doirasida tilshunos N tahdidni qanday qabul qilganligini (u haqiqiymi yoki yo'qmi), tahdid ma'naviy va jismoniy sog'likka qanday zarar etkazishi mumkinligini baholay olmaydi va baholamasligi kerak. Bu masalalar huquqshunoslik sohasiga taalluqli bo‘lib, ularni lingvistik usullar bilan hal qilib bo‘lmaydi. O'rganilayotgan materialda tahdidning lingvistik belgilari bormi? Ha bo'lsa, ular qanday vositalar bilan ifodalangan? O'rganilayotgan materialning qaysi bayonotlarida aniq va/yoki yashirin tahdid mavjud? “...” iborasi yoki “...” tahdidli iborasi aniq bir shaxsga tegishlimi? "..." iborasi ma'lum bir shaxsga qaratilganmi? Qanday iboralar, iboralar, matn parchalari tahdidni o'z ichiga oladi? O'rganilayotgan materialda og'zaki majburlash yoki bosimning qandaydir shakllari mavjudmi? O'rganilayotgan materialda aloqa sub'ektlarining rollarini qanday aniqlash mumkin? Ulardan birontasi bo'ysunuvchi yoki ustun mavqega egami? Muayyan talablarni qo'yayotgan sub'ekt kim? O'rganilayotgan materialda zo'ravonlik yoki boshqa birovning mulkini yo'q qilish (zarar qilish) tahdidi ostida mulkiy yoki zo'ravonlik xarakteridagi talablar mavjudmi? Tahlil qilinayotgan suhbatning har bir ishtirokchisining maqsadlari qanday? 4.7. Tahdid ko'rinishidagi og'zaki tajovuz belgilarini aniqlash bo'yicha uslubiy tavsiyalar Tahdidning zarur tarkibiy qismlari mavjudligi uchun kommunikativ vaziyatni tahlil qilish: – tahdid qiluvchi murojaat qiluvchi (gapirish, yozish); – tahdid qilinayotgan shaxs, adresat (tinglash, o‘qish); - tahdidning og'zaki ifodasi; - tahdidni maqsadli belgilash uchun aloqa parametrlarini aniqlash. Tahdidning adresatini aniqlashda murojaat matni shaxsiy yoki shaxslararo ekanligi aniqlanadi (agar tahdid shaxsiy bo'lsa, illokatsion komponent kuchaytiriladi). Ma'ruzachi nutqining to'g'ridan-to'g'ri manzili (masalan, "02" xizmatining operatori) tahdidning adresati bo'lmagan, balki tahdid tomonidan faqat u va boshqa birov o'rtasida vositachi sifatida qabul qilinadigan vaziyat mumkin. hokimiyat organlari, tezkor politsiya xodimlari va boshqalar). Muayyan adresatga nisbatan og'zaki tajovuz har doim ham sodir bo'lmaydi, faqat tahdid vositachining og'zaki xatti-harakatidan norozi bo'lgan hollarda va ko'pincha bu holatda tajovuzkorlik shakli tahdid emas, balki haqoratdir. Bu holatda tahdidning oluvchisi uchinchi shaxs hisoblanadi. Shuningdek, tahdidni oluvchi va tajovuzkor harakatlar ob'ekti bir-biriga mos kelmasligi mumkin. Bu holatda tajovuzkor harakatlar ob'ekti og'zaki tahdidni qabul qiluvchiga oila, do'stlik, xizmat yoki assotsiativ aloqalar orqali bog'langan shaxslardir ("Agar menga pul bermasangiz, biz sizning yaqinlaringizni o'ldiramiz"). Download 347.12 Kb. Share with your friends:
|