Mavzu: Avtomatik sistemalarining asboblari va vositalari
Reja:
1. Avtomatlashtirish vositalari va asboblar
2. Birlamchi o ‘lchovchi o ‘zgartirgich
3. Ijro etuvchi mexanizmlar
Avtomatlashtirish vositalari va asboblar
Asboblar va avtomatlashtirish vositalariga katta guruhdagi
qurilmalar kiradi. Ular yordamida turli ishlab chiqarish, texnologik
jarayonlarni nazorat qilish, xabarlash, rostlash va boshqarish
amalga oshiriladi. Asboblar va avtomatlashtirish vositalari o‘lchovchi
va o‘zgartiruvchi asboblarga, rostlovchi organ va ijro etuvchi
mexanizmlarga bo‘linadi. Bu qurilmalarni va shartli belgilanishlarni
o‘qishni bilish uchun ularning ishlash prinsiplarini va vazifalarini
bilish kerak. U m um iy holda o ‘lchash qurilm asi birlam chi
o‘zgartirgich, oraliq va uzatuvchi o‘zgartirgichlardan tashkil topgan.
Birlamchi o ‘lchovchi o ‘zgartirgich
O‘lchovchi qurilm aning elem enti deb ataladi, o ‘lchanuvchi
kattaliklar ularning kirishiga beriladi. Birlamchi o ‘zgartirgich,
birinchi navbatda, o‘lchovchi zanjirda tarmoqda (o‘lchash kanalida)
ishlatiladi. Birlamchi o‘zgartiruvchi o‘lchash asboblari vazifasini
quyidagilar: termoelektrik o‘zgartirgichlar (termojuft), toraytirish
qurilm asi, sarfni o ‘lchash va boshqalar bajarishi mumkin.
Birlamchi o‘zgartiruvchi o‘lchash asbobi ba’zida datchiklar deb
ham ataladi.
Oraliqdagi o ‘zgartiruvchi o ‘lchovchi asbob
O‘lchash qurilmasi elementi deyiladi va o‘lchash
tarmog‘ida birlamchi o‘zgartirgichdan keyin joy egallaydi. Oraliq
o‘zgartirgichning asosiy vazifasiga o‘lchanadigan m a’lumotlarni
keyinchalik masofadan uzatish uchun qulay bo‘lgan ko‘rinishga
o‘zgartirib berish kiradi.
Misol uchun, oraliq o‘zgartiruvchi ulovchi asbob misolida
membranali blok difmanometr-rasxodomer ishlatilishi mumkin.
O‘lchov zanjirida iste’molni o ‘lchash to ‘g‘ridan to ‘g‘ri toray-
tiruvchi qurilm adan so‘ng joy oladi va toraytiruvchi qurilma-
dagi bosimning o ‘zgarishini unga to ‘g‘ri keladigan m em brana
blokidagi o ‘zgargan membranaga moslab o ‘zgartiradi va unga
mexanik sistema orqali ulangan asbobning ko‘rsatishini o ‘zgar-
tiradi.
Share with your friends: |