Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı 1

ÖZKAN Ulaş Yunus

Danışman : Prof.Dr. Ahmet YEŞİL

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği

Programı : Orman Amenajmanı

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Prof.Dr. Ahmet YEŞİL

Prof.Dr. Ünal ASAN

Prof.Dr. Nebiye MUSAOĞLU

Prof.Dr. Ömer SARAÇOĞLU

Prof.Dr. Necla ULUĞTEKİN

Son yıllarda uydu teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak, çok kanallı uydu verilerinin, ormancılık çalışmalarında geniş bir uygulama alanı bulduğu görülmektedir. Ülkemizde yapılması tasarlanan ulusal orman envanterinde, uydu verileri başvurulacak bilgi kaynaklarının başında gelmektedir. Ayrıca, IKONOS ve QUICKBIRD gibi çok yüksek çözünürlüklü uydu verilerinin meşcere tipleri ayrımında hava fotoğraflarının yerine kullanılabilecek alternatif bir bilgi kaynağı olabileceği düşünülmektedir.

Bu amaçla çalışmada, ulusal bazda yapılacak envanter çalışmasında ayrılacak olan geniş orman alanlarına ilişkin alan ve ağaç serveti değerlerinin belirlenmesinde 4x4 m yersel çözünürlüklü IKONOS ve 1x1 m yersel çözünürlüklü IKONOS PAN-SHARPENED uydu görüntülerinden yararlanma olanakları araştırılmıştır. Bunun yanı sıra , IKONOS ve IKONOS PAN-SHARPENED uydu görüntüleri kullanılarak, amenajman planlarının temelini oluşturan meşcere tipleri haritasını düzenlemek amacıyla ne kadar ayrıntıya gidilebileceği irdelenmiştir.

Bu bağlamda, eCognition programı kullanılarak uydu görüntüsü değişik ölçek parametrelerine göre görüntü dilimlerine ayrılmıştır. Çalışma amacına uygun görüntü dilimleri oluşturulduktan sonra götüntü “nesne yönelimli sınıflandırma” yöntemine göre Hiyerarşik olarak sınıflandırılmıştır. Sınıflandırma algoritması olarak “standart en yakın komşu yöntemi” kullanılmıştır.

Hiyerarşik sınıflandırmanın meşcere düzeyindeki (üçüncü aşama) sınıflandırma sonuçlarına ilişkin toplam doğruluk, IKONOS görüntüsü için %55 (Kappa=0.52), PAN-SHARPENED görüntüsü için %59 (Kappa=0.53) olarak oldukça düşük hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda, IKONOS uydu görüntüsünün sınıflandırılmasıyla, hava fotoğraflarının görsel yorumlanmasıyla elde edilen meşcere tipleri haritası kadar yeterli doğrulukta harita üretilememiştir. Fakat, anlamlı düzeyde bazı bitki örtüsü sınıflarının çıkartılabildiği görülmüştür. Ayrıca, arazi örtüsü sınıflarının ayrılmasında, orijinal ve pan-sharpened uydu görüntüleri arasında fark gözükmediği anlaşılmaktadır.
Bunun yanı sıra, büyük alanlarda sadece yersel ölçüme dayalı olarak gerçekleştirilecek envanter ile yersel ölçüm ve uydu görüntüsünün kombine edildiği katmanlı iki aşamalı örneklemeye dayalı olarak gerçekleştirilecek envanter arasında anlamlı bir fark bulunmadığı görülmüştür.

 

The Application of Multi-Source Forest Inventory on Regional Base

In parallel with the recent developments in satellite technology, multi-channel satellite data are seen to be widely used in forestry studies. Satellite data are at the top of information sources for National forest Inventory which is planed to be made in Turkey. In addition, the data from high-resolution satellites such as IKONOS and QUICKBIRD are considered as an alternative source of information which may be used instead of aerial photography in identifing types of stands.

In the study conducted for this purpose, usage opportunities of 4x4 m resolution IKONOS and 1x1 m resolution IKONOS PAN-SHARPENED satellite images were investigated for determining area and growing stock values concerning wide forest parts that will be divided in the inventory studies made on national base. In addition, which level of detail can be obtained by using IKONOS and IKONOS PAN-SHARPENED satellite images in arranging stand types maps that constitute the basis of management plans is examined.

In this context, satellite image is divided into image sections according to different scale parameters by using eCognition program. After image sections suitable for the purpose of the study were formed, the image was hierarchically classified according to “object-orientation classification” method. “Standard nearest-neighbor” method was used as classification algorithm.

Overall accuracies for concerning classification results obtained at the stand level (third stage) of hierarchical classification heve been computed with a fairly low value as 55% (Kappa=0.52) for IKONOS satellite image and 59% (Kappa=0.53) for IKONOS PAN-SHARPENED satellite image. At the end of study, Maps that are as accurate as the stand type maps obtained by manually interpereting aerial phtographs, could not be generated by classification of IKONOS satellite images. But, it is seen that some significant vegetation cover classes can be extracted. Also it is understood that there is not crucial difference between original and pan-sharpened satellite images in separating land cover class.

It seemed that there is not any significant difference between inventories carried out in large areas which are based on only ground measurements and two phase sampling by combining of ground measurement and satellite image.

OKAN Taner

Danışman : Prof. Dr. Ahmet TÜRKER

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği

Programı : Ormancılık Ekonomisi

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ahmet TÜRKER

Prof. Dr. Abdi EKİZOĞLU

Prof. Dr. Müfit AKYÜZ

Prof. Dr. Fatma TİRYAKİ

Doç. Dr. Kenan OK

Günümüzün yüksek rekabetçi ortamında, etkin bir stratejiye sahip olma, hem sektör hem de işletme için başarıya ulaşmada önemli bir unsur olarak görülmektedir. Doğru stratejiyi seçmek, sektör ve işletmeler için her zaman karmaşık bir sorun olarak kabul edilmektedir. Sektörün ve işletmelerin sahip olduğu birçok zayıf ve kuvvetli noktalar bulunmaktadır. Bu durum, sektörün ve firmaların dikkatli bir değerlendirme yapmaları gereğini ortaya çıkartmaktadır. Genel olarak uygun stratejinin belirlenmesinde, dikkate alınması gereken birçok nitel ve nicel faktörler bulunmaktadır. Bu nedenle, değerlendirme süreci çok boyutlu olarak gerçekleştirilmeli ve karar verme çok ölçütlü ortamda yapılmalıdır. Çok ölçütlü karar verme teknikleri birbirleriyle çelişen ve çok sayıda amaç içeren problemlerin çözümünde kullanılmaktadır.

Bu çalışmada, odun kökenli levha endüstrilerinden Lif Levha ve Yonga Levha sektörlerinde ve bu sektörlerdeki işletmelerde uygulanabilecek stratejilerin sıralanması amaçlanmıştır. Yonga Levha ve Lif Levha sektörleri giderek artan önem ve ticari hacimleri nedeniyle çalışma alanı olarak belirlenmiştir.

Öncelikle, Yonga Levha ve Lif Levha sektörlerinin imalat sanayii içindeki yeri çeşitli değişkenler itibariyle açıklanmıştır. Diğer yandan, Orman Endüstri Sektörü’nde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Sektör ve işletme düzeyinde uygulanabilecek stratejilerin belirlenmesinde SWOT Analizi’nden yararlanılmıştır. Çalışmada ayrıca Yonga Levha ve Lif Levha sektörlerinin rekabet gücünü açıklayabilecek bazı göstergeler hesaplanmıştır.

Çalışmada, birden fazla nitel ölçüt göz önüne alınmıştır. Alternatif stratejileri sıralamak için ELECTRE III (Elimination et choix traduisant la realite) ve ölçütleri ağırlıklandırmak için AHP (Analytic Hierarchy Process) teknikleri kullanılmıştır. Çok ölçütlü karar verme tekniklerinden ELECTRE III, sıralama prensibine göre alternatifleri değerlendiren ve çok kullanılan bir tekniktir. AHP ise karar ölçütlerinin ağırlıklarının belirlenmesinde katılımcılığa izin veren ve çok yaygın kullanıma sahip bir yöntemdir. Çalışmada strateji seçiminde iki aşama söz konusudur. Birinci aşama; sektörle ilgili tüm ilgi gruplarının katıldığı ve sektör düzeyinde stratejilerin önceliklendirildiği aşamadır. İkinci aşama ise bu sektör içerisindeki firmalar düzeyinde strateji seçimi ile ilgilidir.

Yonga Levha ve Lif Levha sektörleri Orman Endsütri Sektörünü oluşturan alt sektörler içerisinde Yatırım Teşvik Belgelerinden faydalanan ikinci sektör durumundadır. Yonga Levha sektörünün dış rekabete açık olmadığı görülmüştür. Lif Levha sektöründe ithalat artma eğilimi gösterse de, yurtiçi tüketim miktarının yüksek olması ve iç pazarda üretimin iyi bir konuma ulaşmasından dolayı ihmal edilebilir olarak bulunmuştur.

Strateji seçiminde, Yonga Levha ve Lif Levha sektör düzeyinde “Hammadde Olanaklarını Arttırma Stratejisi” öne çıkmıştır. İşletme düzeyinde ise her iki sektörde de “Mevcut İş Tanımını Değiştirerek Büyüme Stratejisi Uygulama” ilk sırada yer almıştır. Küçülme stratejileri her iki sektör için de en son sırada tercih edilmiştir.

Structure of the Turkish Forest Industry Sector and Improving Its Contribution to Development (The Case of Board Industry)

Having a dynamic strategy in today’s highly competitive environment is deemed an important element if sectoral and administrative success is to be achieved. To determine the suitable strategy is always taken by both sectors and firms a complicated matter. There are many strong as well as weak points of these sectors and firms. This situation makes them behave cautiously. In the determination of suitable strategies generally, there are many qualitative and quantitative factors. That’s why, the process of evaluation needs to be realized in multiple dimensions and decision-making needs to be made in multi attribute environment. Multi criteria decision-making techniques are used in solving the problems being contradictory to each other and having multiple objectives.

In the scope of this study, it was aimed to determine possible strategies to be administered in fiberboard and particleboard sectors of wood based panel industry in Turkey. The fact that there is an ever increasing importance and commercial volume in these sectors is the reason behind the selection of this topic. In this context, the position of these sectors in manufacturing industry is explained with respect to various variables. On the other hand, investment incentive regulations in forest industry sector were meticulously investigated. SWOT analyses were used in determining the strategies likely to be applied in sectoral and administrative levels. Besides, some indicators which could explain the competitive strength of fiberboard and particleboard sectors were calculated.

In the study, more that one qualitative criterion was taken into account. ELECTRE III and AHP techniques were used to rank the alternative strategies and to weigh the criteria. ELECTRE III, a multi criteria decision-making technique, is a widely used technique evaluating alternatives based on ranking principle. AHP, on the other hand, is another widely preferred method allowing participatory action in the determination of the weighs of decision criteria. First stage in which all relevance groups concerning the sector were participated was the phase of sectoral level strategy prioritization. In the second stage, business level strategy preference was accomplished.

Fiberboard and particleboard sectors in the sub-sectors of forest products industry are second in line benefiting from investment incentive regulations. Particleboard industry was determined as not internationally competitive. Although there seamed to be an export wise increasing trend in fiberboard sector, since the internal demand was relatively high and domestic manufacturing reached a good level, export capability was undermined.

Strategy selection in the sector level, “Raw Material Possibility Increasing Strategy” in fiberboard and particleboard sectors led the way. In the business level, both sectors were the leading ones in the “Growth Strategy application by changing the current work description”. “Downsizing Strategies” were preferred in the last place for both sectors.