Nodyn i’r tiwtor 5 cd 1: cynnwys 9
Download 0.67 Mb.
|
- Navigate this page:
- GWRANDO A DEALL
- IAITH
- TAFODIAITH
- TRAFOD
- YMADRODDION
- YSGRIFENNU
- CD 1: CYNNWYS
DISGRIFIAD O’R DARNO dan y prif bennawd, ceir disgrifiad cryno o gynnwys y darn. Dylai’r tiwtor ymhelaethu ar hyn yn ôl y galw a thynnu sylw ymlaen llaw at rai pwyntiau iaith a safbwyntiau sy’n mynd i godi. GEIRFABydd adnoddau geirfaol grwpiau, yn ogystal ag unigolion o fewn y grŵp, yn amrywio’n fawr iawn. Yr hyn a wneir yn yr adran hon yw rhestru’r geiriau allweddol yn y darn fel y gall tiwtoriaid ddethol y rhai y dylid eu hesbonio cyn dechrau gwrando. GWRANDO A DEALLUnig bwrpas yr adran hon yw sicrhau bod y gwrandawr wedi deall y neges a drosglwyddir. Gwneir hyn trwy ofyn cwestiynau ffeithiol am gynnwys y darn. Ni cheisir trafod y syniadau a fynegir. Awgrymir bod y dosbarth yn gwrando ar y darn ar ei hyd i ddechrau, heb gymryd nodiadau, ac wedyn gweld faint o’r cwestiynau y gallant eu hateb. Ar ôl gwneud hyn, gellir gwrando arno sawl gwaith eto hyd nes bo pawb yn deall y cynnwys. IAITHSeilir yr adran hon ar nodweddion ieithyddol sydd wedi codi yn y darn. Bydd yn cynnwys nifer o ymarferion i’w hateb yn ysgrifenedig neu ar lafar. Gall yr ymarferion ganolbwyntio ar eirfa neu batrwm arbennig, dro arall ar dreigladau neu briod-ddulliau. Nod yr adran fydd cyfoethogi a gloywi iaith gan adeiladu ar yr hyn a glywyd. Penderfynwyd cynnwys yr atebion i’r ymarferion mewn atodiad yn arbennig ar gyfer y rheiny fydd yn defnyddio’r pecyn ar eu pennau eu hunain. TAFODIAITHRhan o gyfoeth y Gymraeg yw ei thafodieithoedd ac un o amcanion y casgliad hwn o ddarnau llafar yw rhoi i’r dysgwr gyfle i ymgyfarwyddo â’r amrywiadau diddorol a geir o ran geirfa, cystrawen ac ynganiad. Daw’r enghreifftiau o iaith lafar sawl rhan o’r wlad gyda’r siaradwyr yn amrywio o ran oed, addysg a chefndir. Fel arfer, gofynnir i’r dysgwr sylwi ar brif nodweddion yr iaith lafar dan sylw drwy ateb cwestiynau penodol. Mewn rhai darnau ceir siaradwyr o’r de a’r gogledd yn sgwrsio a chyfle felly i gyferbynnu nodweddion y ddau brif raniad tafodieithol. Os digwydd i siaradwr hanu o ardal y dosbarth, dylid rhoi cyfle i’r dysgwyr wrando ar ynganiad arbennig geiriau unigol sy’n nodweddiadol o’r dafodiaith leol. TRAFODYn yr adran hon canolbwyntir ar gynnwys y darn yn hytrach na’i nodweddion ieithyddol. Codir cwestiynau wedi eu seilio ar farn neu safbwynt a fynegwyd a gobeithir y bydd grwpiau yn trafod y syniadau hyn gan ddefnyddio’r iaith a godwyd yn yr adrannau uchod. Prif ddiben dysgu iaith yw er mwyn ei siarad a dyna’r gweithgarwch y gobeithir ei symbylu dan y pennawd hwn. Cwmpasir nifer fawr o bynciau a gobeithir bod yn y detholiad rywbeth at ddant pawb. Os oes pwnc y teimlwch y bydd yn esgor ar ddrwgdeimlad yn y dosbarth, dylid ei osgoi ar bob cyfrif. Chi sy’n nabod eich dosbarth. Gall y trafod ddigwydd mewn parau, mewn grwpiau bach neu ar sail y dosbarth cyfan. Mae gwrthwynebu a mynegi safbwyntiau gwrthgyferbyniol yn gallu esgor ar drafodaeth fywiog. Yn aml, gwelir sgiliau mynegiant dysgwyr yn gwella pan fydd y pwyslais ar bwnc sydd o ddiddordeb iddynt yn hytrach nag ar yr iaith. Gobeithir, yn wir, y bydd rhai o’r pynciau a godir yma yn gwneud hynny.
YMADRODDIONTynnir sylw at unrhyw briod-ddull, ymadrodd neu gymhariaeth a glywyd ac sy’n werth eu nodi yn yr adran hon. Yn araf, a dros gyfnod o amser, y bydd dysgwyr yn ymgyfarwyddo â’r rhain, ond gan bwyll mae mynd ymhell a’r nod yw cyflwyno un neu ddau o ymadroddion newydd yn sgil pob darn. YSGRIFENNUBydd y rhan fwyaf o diwtoriaid yn gosod gwaith cartref fydd yn cadarnhau pwyntiau a godwyd yn y dosbarth. Ym mhob adran awgrymir pynciau y gellir ysgrifennu arnynt gan ddefnyddio’r eirfa a’r patrymau a gododd yn sgil y gwrando a’r trafod. Dyna yn fras yw cynnwys y pecyn hwn. Rwy’n drwm yn nyled Eurof Williams am grynhoi amrywiaeth o ddarnau i’w dethol ac i Helen Prosser am fwrw llygad graff ar yr unedau a chynnig nifer o syniadau a sylwadau gwerthfawr. Diolch i’r ddau. Afraid dweud taw fi sy’n gyfrifol am unrhyw wendidau a welir yn y gwaith terfynol. Mawr obeithiaf, fodd bynnag, y bydd tiwtoriaid a dysgwyr yn cael budd a phleser wrth wrando ar y darnau a’u trafod. Cennard Davies, Treorci. Ionawr, 2010 CD 1: CYNNWYS
Download 0.67 Mb. Share with your friends:
|