O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi
Gazni olishda suv bosgan xududning hajmiy gazlanganligini aniqlash
Download 1.42 Mb.
|
- Navigate this page:
- Suv bosgan xududdagi gazlangan
| 14.3. Gazni olishda suv bosgan xududning hajmiy gazlanganligini aniqlash
Yer osti gaz omboridan gazni olishda undagi bosim pasayadi, bu esa qatlam suvining, kollektorning gazlashgan qismiga xarakat qilishiga olib keladi. Xarakatlanayotgan suv qatlam g'ovakli bo'shlig'idan gazni to'liq siqib chiqarmaydi, natijada suv bosgan xududda siqib chiqarilmagan bir qancha xajmdagi gaz qolib ketadi. Suv bosgan xududdagi gazlangan 57 g'ovakli bo'shliq xajmning, suv va gaz bilan to'lgan qatlam suvlangan g'ovakli bo'shlig'i umumiy hajmiga nisbatiga suvlangan xududning hajmiy gazlanganlik koeffitsienti deyiladi. Uni geofizik usullar yordamida o'lchash, gazni olish to'g'risidagi ma'lumotlar va qatlam suvlarining qatlamdagi xarakati bo'yicha analitik hisoblash orqali aniqlash mumkin. Gaz-suv bo'limlari chegarasining holati geofizik usullar yordamida va turli gipsometrik nuqtalarda joylashgan quduqlarning suv bosganligi bo'yicha o'rnatiladi. Bundan tashqari, yer osti omborlarida qatlam suvlarining qatlamdagi xarakati tufayli, suvlangan xududining hajmiy gazlanganlik koeffitsienti, olingan gaz hajmiga bog'liq ravishda qatlam g'ovakli bo'shlig'i hajmidagi o'rtalashtirilgan bosim o'zgarishi bo'yicha aniqlash mumkin. Bunday holda hisoblashlar quyidagi tartibda amalgam oshiriladi: Qatlamdagi gazning balans tenglamasi bu yerda: - qatlam g'ovakli bo'shlig'idagi gazlangan qismining tegishlicha joriy va boshlang'ich hajmi, m3; -suvlangan xududining hajmiy gazlanganlik koeffitsienti, g'ovaklilik samaradorligi ulushi bo'yicha; - qatlam suvlangan qismidagi o'rtalashtirilgan keltirilgan bosim, MPa; -qatlam suvlanmagan qismidagi o'rtalashtirilgan keltirilgan bosim, MPa; Qz va Qd - qatlam harorati va atmosfera bosimiga keltirilgan gazning boshlsng'ich zaxirasi va qatlamdan olingan gaz hajmi, , m3. Qatlamga bostirib kirgan suvning hajmi: Suv bostirib kirishi hisobiga qatlamning suv bosgan qismidan olingan gazning hajmi: bu yerda: - qatlamdagi boshlang'ich keltirilgan bosim, MPa. Suv bosgan xududda qolgan gazning hajmi: Qatlamning faqat gaz bilan to'yingan qismining hajmi: Suvlangan xududning hajmiy gazlanganlik koeffitsienti: Suvlangan xududning gaz beraolish koeffitsienti: Suvlangan xududda qolgan gaz, bufer gazning bir qismi hisoblanadi. Suvlangan xududning hajmiy gazlanganlik koeffitsienti miqdori va shu xajmdagi gaz massasi quyidagilarga bog'liq bo'ladi: qatlamning geologo-fizik parametrlariga; suvlangan xududdagi bosimga; ombordan gazni olish jadalligiga; suv va gazning fizik xossalariga; gaz bilan to'yingan kollektorning litologoyasiga, ya'ni kollektorni hosil qiluvchi tog' jinslarining tipiga - qumlar, qumliklar, oxaktoshlar, dolomitlar va b.) Masala. Quyidagi boshlang’ich ma’lumotlarga ega bo’lgan yer osti gaz omborining hajmiy gazlanganlik va gaz beraoluvchanlik koeffitsientini aniqlang. ; Yechilishi: Download 1.42 Mb. Share with your friends:
|