CD1: TRAC 2
a) traffig / trafnidiaeth; ciw / cwt; oedi / gohirio; ar amser/ yn brydlon; parhau / dal i.
b) ffordd (ffyrdd) – road; cyffordd – junction; traffordd –motorway; f
fordd ddeuol – dual carriageway; pontffordd – viaduct; croesffordd – crossroads;
priffordd – main road; heol (hewl) fawr – main road(de Cymru)
c) Abertawe; Baglan; Pentre-bach; Abercynon; Caerfyrddin; Cei Connah.
CD1: TRAC 3
a) gwaethaf ii) ganiatáu iii) threisio iv) gweill v) prydau bwyd ysgol vi) gwyliadwriaeth.
b) ymchwil – astudio rhywbeth yn fanwl iawn i’w ddeall; carcharor – person sy’n cael ei gadw’n gaeth;
llofruddio – lladd person yn anghyfreithlon; awgrymu – cynnig syniad i’w ystyried;
Llys y Goron –y llys uwchben y llys ynadon lle y gwrandewir arachosion difrifol;
cipio – dal person yn anghyfreithlon.
c) Agorir y ffair gan y Maer.
Carcharwyd y bachgen.
Trefnir y gyngerdd gan Gyngor y Dref.
Lladdwyd y baban gan ei fam.
Siaredid Cymraeg yno unwaith.
Gwerthir y tŷ yfory.
Gwerthid dillad yno flynyddoedd yn ôl.
Cymerir y brif ran yn y ddrama gan Dewi.
CD1: TRAC 4
a) gwrthwynebiad / bod yn erbyn; ymgynghoriad / holi barn pobl; trigolion / preswylwyr;
ymdopi / llwyddo i; pendant / sicr; cynlluniau / bwriadau.
b) anwir; anwir; gwir; anwir; anwir; gwir.
c) Torrodd y dyn ewin ei fys â siswrn. Mae llawer o ewyn ar Guinness. Roedd y plant yn ffraeo dros
bêl. Rhaid imi ffrio’r cig moch. Roedd e’n lân ar ôl cael bath. Cerddais ar hyd glan yrafon.
Roedd e’n hael iawn yn rhoi ei arian i achosion da. Mae’r haul yn disgleirio heddiw.
Fe’u syfrdanwyd gan hud yr olygfa. Faint yw hyd cae rygbi?
CD1: TRAC 5
Bydd yr atebion yn amrywio o ardal i ardal. glan y môr; caniatâd; caniatáu; glöwr; glowyr; coffáu.
i) erioed ii) gyda’i gilydd iii) ie iv) Gaerdydd v) heno
CD1: TRAC 6
a) treulio esgidiau; gwario arian; treulio amser
arbed traed; achub person; cynilo arian
yn debygol o droi’n wlyb; yn debyg i’w fam
c) on’d ydw i? ii) ydy e/o? iii) on’d oedden nhw? iv) fyddi di? v) oedd e? vi) on’d do; vii) ynte fe?
viii) on’d oes?
CD1: TRAC 7
a) anghredadwy; anghristnogol; anghyfartal; anghyfreithlon; anghyfleus; anghyffredin;
anghywir; anghyson; anghyfarwydd.
b) priodas (b); hiraeth (g); undeb (g); swyddfa (b); emyn (g); wythnos (b); nos Lun (g); coron (b).
c) P’un oedd y drydedd eitem? Hon yw’r unfed awr ar ddeg. Sbaen oedd y bumed wlad i mi ymweld
â hi. Roedd e’n byw yn y ddeunawfed ganrif. Dw i’n gofyn iti am yr ail waith. Roedd y bedwaredd
act yn rhy hir o lawer.
CD1: TRAC 8
a) hanesyddol / yn digwydd am y tro cyntaf; iaith y nefoedd / Cymraeg; y gofod / y tu hwnt i’r byd;
mentro / ceisio; dychwelyd / mynd yn ôl; hanu / yndod o; uchelgais / awydd i gyflawni rhywbeth.
b) dwy iaith; dwy long; dau dro; dau bennill; dwy bennod; dwy awr; dwy wlad; dau ofodwr.
c) Siarada o’r gofod, Dafydd! Roedd y llong ofod yn llawn. Roedd gweld y byd o’r llong yn rhyfedd.
Fe’i galwyd yn Rhys. Roedd e’n siarad filltiroedd uwchben y ddaear. Roedden nhw’n gallu gweld
sawl gwlad.
CD1: TRAC 9
a) ffordd / ffyrdd; lôn / lonydd; traffordd / traffyrdd; croesfan / croesfannau; lori / lorïau;
cwmwl / cymylau; gwynt / gwyntoedd; storm / stormydd; awel / awelon; cawod / cawodydd;
taran / taranau.
b) S-E – de-ddwyrain; N – gogledd; N-W – gogledd-orllewin; E – dwyrain; S-W – de-orllewin;
W –gorllewin; N-E – gogledd-ddwyrain; S – de.
c) Disgwylir cawodydd o eira yfory. Cafwyd glaw yn y de-ddwyrain y bore ’ma. Bydd glaw yn lledu o’r
gorllewin yn y prynhawn. Bydd cawodydd ysbeidiol yn ystod y nos. Cafwyd glawogydd trymion am
wythnos gyfan. Bydd y tymheredd yn codi i 12 gradd selsiws. Disgwylir i’r gwynt ostwng erbyn y
prynhawn. Cafwyd tywydd cyfnewidiol yn ystod y mis.
ch) Hwyliodd y llong i Iwerddon. Mae’n well gen i’r haf. Ydy’r Parch Tom Jones yn byw yma?
Daliodd y gath y llygoden. Dw i’n hoffi cerdded ar lan (Afon) Tywi. Ydych chi’n nabod y ddau
ddyn? Chi biau’r rhain? Roedd e’n eistedd yn yr haul.
CD1: TRAC 10
b) dwyfol; dynol; tyrfa; cadernid; milwrol.
c) hamddenol; dwys; o ddifrif; pwyllog.
CD1: TRAC 11
a) cerdd – rhigwm; ofnadwy – erchyll; adeiladu – stofi; cysgodi – cuddio; symbyliad – ysbrydoliaeth
b) Roedd y fyddin yn amddiffyn y wlad rhag y gelyn. Mae’n anodd atal y gwleidydd rhag dweud ei
farn. Mae’r plant yn fach ac mae Tom am gadw’r newyddion rhagddyn nhw. Wnei di ddim dianc
rhagddi hi. Roeddwn i’n gwybod ei fod yn ceisio ffoi rhagddo i. Daeth storm a cheision ni gysgodi
rhagddi. Roedd rhaid iddyn nhw guddio rhag y milwyr. Er gwaethaf y tân, achubwyd y plant
rhagddo.
c) Enghreifftiau: morgrugyn; gwenynen; chwilen; iâr fach yr haf; lindysen; crisyn; jac-y-baglau;
gwas y neidr; chwilenglust; mwydyn / pryf genwair; chwannen; cleren; cacynen; gwybedyn;
ceiliog y rhedyn; lleuen; gwyfyn; mochyn coed; malwoden.
TRAFOD
Cyntaf i’r felin gaiff falu. A fo ben bid bont. I’r pant y rhed y dŵr. Gorau Cymro, Cymro oddi
cartref. Gwyn y gwêl y frân ei chyw. Angel pen ffordd, diawl pen pentan / pen tân.
CD1: TRAC 12
a) gast-ci; llewes-llew; caseg-march; hwch-mochyn; iâr-ceiliog; gŵydd-clacwydd; buwch-tarw.
b) Yn yfed fel ych; Yn rhegi fel paun; Yn siarad fel pwll y môr; Yn rhochian fel mochyn;
Yn gweithio fel lladd nadroedd.
c) allt – rhiw, tyle (gogledd); llethr goediog (de) diniwed – diddrwg / naïf (de);
gwan ei feddwl (gogledd) llofft – llawr cyntaf y tŷ (de); ystafell wely (gogledd)
blin – drwg gan (de); dig (gogledd)
Share with your friends: |